Formula 1'in tek lastik tedarikçisi olan Pirelli, ürünlerini sürekli geliştirirken hiç bitmeyen bir mücadeleyle karşı karşıya.

Şirket sadece her yıl daha fazla yere basma gücü ve daha hızlı tur zamanları üreten otomobiller için lastiklerini geliştirmek zorunda değil, aynı zamanda yaklaşan kural değişikliklerine hazırlanmak ve uyum sağlamak zorunda.

Örneğin geçen yıl Pirelli, 2024 yılında battaniyesiz çalışacak lastikler geliştirmeye odaklanmıştı, ancak planlanan değişiklikten vazgeçildi.

Bunun da bu sezon üzerinde büyük bir etkisi oldu. Pirelli genellikle test programını, sezon boyunca yere basma kuvvetinde beklenen artışla başa çıkabilmeleri amacıyla yeni lastikler geliştirmek için kullanır.

Bu da kaçınılmaz olarak takımların en yeni yapı ve bileşiklerle bir öğrenme ve adaptasyon sürecinden geçmesi anlamına geliyor.

Ancak bu sezon kullanılan lastikler geçen yılın sonunda kullanılanlarla aynı olduğu için 2024'te böyle bir şey olmadı.

Böyle bir senaryonun gerçekleştiği bir önceki durum, COVID pandemisinin lastik geliştirme fırsatı olmadığı anlamına geldiği ve aynı lastiklerin ikinci bir yıl için kullanılmasına karar verildiği 2020-'21 yıllarıydı.



Bu kez lastiklerin sezonlar arasında değişmemesinin iki ana nedeni vardı.

İlk olarak, belirtildiği gibi, 2023'teki testlerin odak noktası, genellikle testlerin ana amacı olan artan yüklerle başa çıkmaktan ziyade, battaniyesiz çalışacak lastiklerin geliştirilmesiydi.

Ancak, yaz aylarında battaniyelerin 2024 yılında da kullanılmasına karar verildi ve o aşamada "standart" battaniyeli lastikler için tam bir test programına başlamak için çok geç kalınmıştı.

İkinci olarak, 2024 için halihazırda hazır olan yeni bir yapı hızlı bir şekilde geliştirildi ve Temmuz ayında Silverstone'da tanıtıldı.

Yeni yapı iyi sonuç verdi ve Abu Dabi'de bu yılın son yarışına kadar bir buçuk sezon boyunca etkili olacağı konusunda fikir birliğine varıldı.

Pirelli motor sporları patronu Mario Isola, "Genellikle bu bizim aldığımız bir karar değil, çünkü araçların gelişimini takip etmeye çalışıyoruz. Ve tabii ki yapımızı gelişime uygun olarak güncelliyoruz."

"Ancak geçen yıl Silverstone'da yeni yapıyı tanıttık. Yeni yapı zaten 2024'te tanıtmayı planladığımız yapıydı ve bu yüzden 2024 için aynı yapıyı korumaya karar verdik."

"Diğer bir nokta ise bileşiklerle ilgili. Geçen yıl geliştirme programımızda battaniyesiz lastiklere odaklandık ve ardından 2024-25 için battaniyeleri koruma kararı aldık. Ve bu noktada, 2023'te kullanılan hamurları onaylamak zorunda kaldık." dedi.



Aynı lastiklerin ikinci sezonda da kullanılmasının takımlar üzerinde büyük bir etkisi oldu. Bu, mühendislerin yeni araçlarını geliştirirken ve ardından test ederken, endişelenmelerine gerek kalmayan bilinen bir sabit oldukları anlamına geliyordu.

Isola, "Takımlar daha iyi bilgiye sahip. Her yıl bir öğrenme eğrisi olduğunu biliyoruz. Ve bu yıl, açıkçası bu öğrenme eğrisi gerçekleşmeyecek, çünkü lastikler aynı."

"Bahreyn testinde lastik seçimlerinde de oldukça büyük farklılıklar gördük. Belirli bir gelişim türü için belirli bir bileşime odaklanmak istediklerini düşünüyorlardı."

"Bu, örneğin tamamen yeni bir ürünümüz olduğunda gerçekleşmeyen bir şey."

"Tamamen yeni bir bileşik yelpazeniz varsa, her bileşikten belirli bir miktar veya her bileşik seti takımlar tarafından seçilir, çünkü her bileşiğin nasıl çalıştığını anlamak isterler. Bahreyn'de böyle bir şey olmadı." diyerek aynı lastiklerle devam etmenin etkisini özetledi.

Isola, 2023 spesifik lastiklerin bu sezon boyunca araçların üreteceği artan yüklerle başa çıkabileceğinden emin.

"Geçen yıl gördüğümüz şey, sezonun ilk yarışlarında lastikler üzerindeki yükte büyük bir artış olduğuydu. Ve 2024 için takımlardan aldığımız simülasyonlara göre bu eğri daha az dik olacak."

"Bu da 18 ay boyunca yapıyı korumak için marjımız olduğu anlamına geliyor. Açıkçası, gelecek yıl için yeni bir yapı geliştiriyoruz. Ve eğer herhangi bir nedenle gelişme beklenenden çok daha yüksek olursa, bir yedek planımız var."



Pirelli ayrıca, yıllar boyunca düzenli olarak yaptığı bir şey olan, her pistte ilk gün sürüşlerinden sonra basınçları ayarlama seçeneğine de sahip.

Isola, "Örneğin Cidde'de ön lastikteki yük seviyesinin beklenenden daha yüksek olduğunu fark ettik ve tepki vermek zorunda kaldık."

"Şimdi 1psi yükseltirsek sorun olmaz, çünkü bu küçük bir ayarlama. Ancak bu gelişme hızı 10 yarış kadar daha devam edecekse, o zaman bir karar almak zorundayız." dedi.

En azından öngörülebilir bir gelecek için, battaniyesiz lastiklerin bırakılmasıyla Pirelli mevcut test programını mevcut F1 kurallarının son sezonu olan 2025 için yeni lastikler üretmeye odaklıyor.

Isola, "Açıkçası şimdi farklı bir durumumuz var, çünkü bu yıl ve gelecek yıl için yönetmelikte biraz daha istikrarımız var. Bu nedenle gelecek yıl aşırı ısınmayı azaltmayı hedefleyen yeni bir bileşik ailesi geliştireceğiz. Ve elbette arabaların gelişimine ayak uydurmak için yeni bir yapı."

"Bu yıl herhangi bir şey sunmayı planlamıyoruz. Planımız battaniyesiz çalışabilen yeni bir ara lastik sunmaktı ancak ne yazık ki Jerez ve Barselona'da planladığımız ilk iki seansta İspanya'daki kuru koşullar nedeniyle hükümet pisti ıslatmak için su kullanımını yasakladı."

"Bu yüzden kuru bir teste geçmek zorunda kaldık. Bu planlanmamıştı, bu yüzden şimdi ıslak hava testleri için yeni fırsatlar arıyoruz." dedi.



Yağmurlama sistemlerine sahip iki pist tam olarak temsil edici olmadığından, yağışlı hava testlerini düzenlemek her zaman kolay değildir. Diğer pistlerde tek seçenek pisti ıslatmak için tanker kullanmak, ancak bu da ideal değil.

"Paul Ricard ve Fiorano'da test yapma olanağımız var. Ancak her ikisi de aşınma açısından düşük seviyede pistler. Orada test edip geliştirirsek, Spa ya da Silverstone gibi sık yağmur yağan pistlere gittiğimizde, sırt deseninin blokları hareket ettiği için beklentilerimize uygun olmayan bir performans seviyesine sahip bir lastikle karşılaşma riskimiz var."

"Hareket eden bloklar da lastiğin aşırı ısınması, yol tutuşunu kaybetmesi ve bunun devam etmesi anlamına geliyor. Dolayısıyla, doğru performans seviyesine sahip ve orta seviye ile kesişen bir lastik üretmek için yüksek şiddetli bir pistte test yapmamız gerekiyor."

"Ve yüksek şiddetli pistlerde fıskiyeler olmadığı için pisti ıslatmak için tankerlere ihtiyacımız var. Yağmurun yağmasını bekleyemeyiz. Bir takıma, 'Orada dur ve bekle, bir gün yağmur yağacak!" diyemeyiz. Ve pisti ıslatan su tankerleriyle tutarlı koşullar bulmak kolay değil." dedi.

Battaniyesiz kuru zemin lastiklerini tanıtma planından vazgeçilmiş olabilir ancak Isola, geçen yılki test programının bazı faydalı sonuçlar verdiği için boşa gitmediğinde ısrar ediyor. Çıkarılan dersler gelecekteki lastikleri besliyor.

Isola, "Bileşenler üzerinde ilginç bir çalışma oldu. Aslında, gelecek yıl için geliştirmekte olduğumuz fikirlerden biri, geçen yıl battaniyesiz lastikler için geliştirdiğimiz C3 hamurundan geliyor."

"C3 serinin merkezinde yer alıyor, dolayısıyla C3'ten sonra sert ve yumuşak taraflar üzerinde çalışmaya başlayabilirsiniz. Ama referans C3'tür."

"Hedefimiz çalışma aralığını olabildiğince genişletmekti ama soğuktan başlayarak. Bu, belli bir noktada aşırı ısınma yaşadığımız anlamına geliyor, çünkü soğuktan başlayarak, soğuktan çalışmaya kadar daha düşük bir sıcaklığa sahipsiniz ve bunu dengelemek çok büyük bir iş."

"Ancak daha geniş bir çalışma aralığına sahip bir bileşik bulduk. Ve şimdi aynı bileşik konsepti üzerinde çalışıyoruz, çalışma aralığını daha yükseğe taşıyoruz, çünkü battaniyelerimiz var. Böylece soğuktan başlamak yerine 70 dereceden başlayabiliyoruz."

"Daha geniş bir çalışma aralığında çalışabilen bir bileşiğe sahibiz. Bu da geçen yıl yaptıklarımızın işe yaramadığı anlamına gelmiyor. Şimdi farklı bir konsept geliştirmemiz gerekiyor ve iki ana geliştirme yönümüz var ama bu kullanabileceğimiz bir şey." dedi.



10 takımın tamamı, mevcut araçlarıyla lastik test programına katılıyor ve genellikle yarış hafta sonlarından sonra düzenlenen seanslarda Pirelli'ye sırayla yardım ediyor. Ancak programda 24 etkinlik olduğu için uygun tarihleri bulmak kolay değil.

"Takvimi takip etmek ve takvimden gelen her fırsatı kullanmak zorundayız." diyen Isola şöyle devam etti:

"Açıkçası, arka arkaya bir etkinliğimiz olduğunda, Salı ve Çarşamba günleri lastiklerimizi test etmek için pistte kalamayız ve yarıştan önce test edemeyiz, çünkü açıkçası bu test edecek olan takıma büyük bir avantaj sağlayacaktır! Bu yüzden her zaman en iyi uzlaşmayı bulmaya çalışıyoruz."

Bu arada şirketin gözü şimdiden yeni şasi ve güç ünitesi yönetmeliklerinin yürürlüğe gireceği ve lastiklerin de değişeceği 2026'da. Daha önce 16 inçlik lastiklere geçme seçeneği vardı ancak Pirelli pazarlama, teknik ve lojistik nedenlerle 18 inçlik formatta kalmak istedi.

Bazı tartışmaların ardından, lastiklerin kesin şekli henüz kesinleşmemiş olsa da, mevcut jant boyutunun kalmasına karar verildi.

2025 yılında Pirelli ve takımlar, 2022 yılında 18 inç'e geçilmeden önce yapılana benzer şekilde, yeni nesil otomobiller için lastik hazırlamaya yönelik bir test programı için güçlerini birleştirecek.

Isola, "2026 için muhtemelen biraz daha farklı çünkü hibrit (2026 araçlarını simüle eden değişikliklere sahip mevcut nesil araçlar) araçları kullanmamız gerekiyor. Bu da takımların bu hibrit araçları nasıl üretmeyi planladıklarına bağlı. Eğer önceki şampiyonalardan araçlar kullanırlarsa, daha fazla esnekliğe sahip olurlar ve biz de takvimi takip etmek zorunda olmayız.. Ancak şu anda bu hâlâ bir tartışma konusu." dedi.

Pirelli için karmaşık olan nokta ise kuralların henüz kesinleşmemiş olması ve takımların Ocak ayına kadar aero çalışması yapmasına izin verilmemesi nedeniyle 2026'da lastiklerin ne tür yüklere maruz kalacağını değerlendirmenin çok zor olması.

Isola, "Takımlar 2025'in başına kadar aero paketi üzerinde çalışamayacaklar. Ancak lastiğin bir araç modelini geliştirmeye ve iç mekanda test edebileceğimiz fiziksel bir prototip geliştirmeye başlamalıyız."

"Bizim için ilk adım lastiğin bütünlüğünü ve güvenilirliğini değerlendirmek. Dolayısıyla, tahmini bir performansla yeni ebat etrafında çalışmaya başlamak için bu bilgiye ihtiyacımız var. Otomobilin gerçek performansına sahip değiliz ama en azından üzerinde çalışabileceğimiz bir şey olabilir." dedi.

Kesin kurallar 2026 için ne yönde olursa olsun Pirelli'nin hâlâ öncelikli bir hedefi var: yarış için iyi bir lastik üretmek.

"Sürücüler şikayet etmezse, bu bizim için her zaman daha iyidir!" diye şaka yapan Isola konuşmasını şöyle tamamladı: "Yapmaya çalıştığımız şey bu, sürücüler için iyi bir lastik tedarik etmek. İyi, sevdikleri lastik manasına geliyor."

"Açıkçası, o zaman hepimiz bir uzlaşmayı kabul etmek zorundayız, çünkü iki duraklı bir strateji istiyorsak, oldukça yüksek bir bozulma seviyesi oluşturmamız gerekiyor, aksi takdirde iki kez durmak için bir neden yok. Sürücülerin çok fazla aşınmadan hoşlanmadığını biliyoruz, ancak aşınma olmayan tutarlı bir lastikle, tek duraklı bir yarışımız olur."

"Seyirciler için bu ideal değil. Sürücüler için daha iyi ama muhtemelen spor için değil. Bu yüzden her zaman en iyi uzlaşmayı bulmamız gerekiyor - ve bazen bu kolay olmuyor."



tr.motorsport.com