Bakü’de yaşanan olaylar, bir nevi illegal yağ yakma tartışmalarını gölgeden bırakan taraf oldu. F1 camiası Mercedes’in Q3 performans artışını sorgularken, beklemediğimiz bir şekilde Ferrari’nin ismi ortaya atıldı. Yağ yakma olayı RBR’nin ortaya çıkarmasıyla birlikte gündeme oturmuştu.

RedBull 2015 yılının başında bu konular hakkında FIA’dan açıklamalar istemiş ve istediğini alamayınca peşine düşmüştü. Son zamanlarda FIA sesini yükseltmeye başladı ve teknik direktiftler yayınlamaya başladı.

FIA’nın TD/004-17 maddesinde açıkladığı üzere ” Teknik kurallar tarafından yağın yakıt olarak kullanılması yasaklatılmıştır.”

FIA delegesinin açıkladığı söylem ise, ”yanacak yakıt sadece benzindir ve 19. Madde’de kesin bir şekilde açıklanmıştır.”

Formula 1 teknik düzenlemeleri, kullanılacak yağın özelliklerini belirtmesede, ekstra etkili bileşenler kullanarak yakıtın yanmasını arttıracak şekilde güç elde etmek kuralları ihlal ediyor.

FIA neden direktifler sıralayıp uyarılar bulunmaya başladı?



Mercedes FIA’dan doğrudan açıklama istedi. Bu istek ise Ferrari’nin yedek yağ tankı kullanıp, püskürtme aracılığıyla güç elde etmesinden şüpheleniyor.

Geçtiğimiz kış Ferrari, FIA yarış direktörü Charlie Whiting’e iki farklı yağın kullanıp-kullanılamayacağını ve yağın kimyasal yapısının belirtilip, belirtilmediğini sordu. Mercedes için ise bunlar şüphe yaratacak şeylerdi. Çünkü iki farklı yağ açıklaması istemek, iki farklı yağın kullanılacağı anlamına gelir. Haliyle bu da Mercedes’in şüphelenmesi için bu sebepler yeterli gibi. FIA en son yayınladığı direktiflerde ”kullanılabilir yağın ” özelliklere değinmiştir.

%20 Güç Artışı?



F1 takımları,2014 yılından bu yana kullanılan 1.6 L V6 motorlarından daha fazla güç elde ederken yakıtı verimli kullanıp ve yakıt akış sınırını aşmamanın yollarını aradılar.Hava yakıt karışımını zenginleştiren TJİ sistemi bunlardan en bilineni.

Performans arayışları için farklı yöntemler de uyguladılar,tabi bunların hepsi yasal değildi.2015 yılında yakıt akış sensörü ile yakıt enjektörü arasında bypass kullanılmasını örnek gösterebiliriz. O zamanlarda FIA bu şekildeki bypass yöntemlerinin yasaklandığını açıklamıştı.

Yağın yakıt gibi silindir odalarında yakılması ve böylece kontrol edilemeyen patlamaların(knock etkisi) kontrol altına alınabilmesi için yağın kimyasal yapısının değiştirilmesi ve yüksek oktan içermesi gereklidir.

Knock etkisi(vuruntu-vurma etkisi),aracın performansını olumsuz yönde etkilerden pistonlara da zarar vererek dayanıklılığı etkilemektedir.Termal ısının daha yüksek olduğu turbo motorlarda gecikme-vuruntu etkisinin görülme riski atmosferik motorlara göre daha yüksektir. Bu etkiyi kontrol edebilmek adına takımlar ile yağ-yakıt tedarikçileri 2014 ile beraber daha yakın çalışmaya başladı.

İki Farklı Yağ?

FIA’nın yayınladığı en son sportif direktiflerde “izin verilen yağ bileşenleri”‘ne değinmiş olması ve Ferrari’nin kış testlerinden önce de bu yağ bileşenleri hakkında FIA’ya sorular sorması tartışmaları arttırmış durumda.

Şunu belirtmek gerekir: Yağ yakımının tam olarak nasıl olduğu henüz bilinmemektedir. Bir teoriye göre enjöktörlere gönderilen yüksek basınçlı yağ,yakıt ve hava karışımı ile birlikte karışarak yanma odasına yani silindirlere püskürtülmekte.

Böylece İçten Yanmalı Motordan tur başına %20 daha fazla kazanç sağlanabilir.

Bir mühendis “F1’de yakıt sınırı 100 kg/ saat yani saniyede 27.7 gramdır. Diyelim ki 5.5gram yağ ekledik, 80 saniyelik sıralama turunda 443 gram eder ve bu da %20 daha fazla performans artışı demektir.Bunu da sadece bir avuç tuz ile yapıyor sayılırsınız.”



Yağ Savaşları

Şu ana kadar Ferrari’nin veya bir başka takımın kurallara aykırı davrandığına dair herhangi bir ispat olmasa da ateş olmayan yerden duman çıkmaz,hele ki tartışmalar daha önceden de süregelirken.

Redbull, rakiplerinin yağ yakmasından bir kaç yıldır şüphe ediyordu !

2015 yılında Redbull,Mercedes’in sıralama turu formunun yağ yakımından elde edilen güç artışından kaynaklanıp kaynaklanmadığını sorgulamıştı. Redbull takım patronu C.Horner tarafından istenen açıklamalardan sonra FIA bu yılki Kanada Grand Prixinde yeni testleri uygulamaya koydu.

Redbull’un açıklama istemesinin ardından FIA,takımlara yağın yakıt gibi yakılmasının-kullanılmasının açık şekilde yasak olduğunu hatırlatan bir yazı yazdı.Bir ay sonra “ölçümlerde,yağın yakıt gibi kullanılamayacağı” şeklindeki kural değişikliğinin 2018 itibariyle uygulamaya konulacağı kararını aldı.(Dünya Motor Sporları Konseyi onayı beklenmekte)

Autosport’un haberinde,takımların ana yağ tanklarındaki yağ değerlerini anlık olarak, yağın niceliksel değerlerini ise yarış startından 1 saat önce FIA’ya bildirmek durumunda olduklarını bildirildi. Ayrıca FIA,hava girişi ile güç ünitesi arasında aktif kontrol valflerinin kullanımı yasaklarken, yarış haftası boyunca sadece tek tür yağın kullanacağını kararlaştırdı.

İntikam Havası mı?



FIA’nın aldığı anlık ölçüm kararlarından mutlu olan sadece Redbull değildi, Ferrari’nin bu yılki performans kazanımlarını inceleyen Mercedes de durumdan memnun olmuştu.Alman ekip, olası kural boşluklarının FIA tarafından açıklanmasını istemişti(Mercedes,Ferrarri’nin bu kural boşluklarından yararlandığını düşünüyor olabilir). Bu yöntem yeni değil elbette. 2017 sezonu başında Ferrari takımı Charlie Whiting’e bir mektup yazarak tartışmalı süspansiyon tasarımı ile ilgili açıklama talep etmişti.

Mark Hughes ve Michael Schmidt’e göre Kanada Grand Prixinde aynı güç ünitesine sahip takımlardan alınan örneklerde anormallikler-farklılıklar ortaya çıkması FIA’nin Azerbaycan yarışı öncesinde yağ konusunda yeni teknik direktif yayınlamasına sebep oldu.

Görünen o ki Mercedes ve Ferrari arasındaki rekabet sadece asfaltta kalmayacak.

Ferrari tarafından sorgulanan tartışmalı süspansiyon sistemini en iyi kullanan Redbull ve Mercedes takımları,Ferrari’nin yağ yakımı ile güç kazanması konusunda aynı cephede mi yer alıyorlar? Bu sonuca varmak ilginç mi ? F1’de her zaman ilginç şeyler olur.

Not: Pat Symonds bu teknik anlatım videosunun 4:15’ten sonra yağ yakma mevzusundan bahsetmektedir.



###