2017 Formula 1 araçlarının daha geniş ve agresif görünümleri taraftarlardan ve sporun kilit isimlerindne büyük destek gördü fakat köpek balığı kanatçıklar ve T-kanatlar hâlâ tartışma konusu.

Yeni kurallar her zaman beraberinde farklılıklar, boyutsal kısıtlar ise beklenmedik sonuçlar getirir.

Peki neden bu alanlar bir anda yeniden gelişim savaşlarına sahne oldu?

Köpek balığı kanatçıklar


Renault R28 2008 motor kapağı kanatçığı

Köpek balığı kanatçıklar yeni bir konsept değil. 2008 ile 2010 arasında takımlar tarafından kullanılan bu dizayn, F-kanal sisteminde kilit rol oynuyordu.

2008 yılında ünlenen köpek balığı kanatçıkların 2017'de karşımıza çıkmasının nedeni - temel olarak - 9 sene öncesiyle aynı - eskiden 950 mm olan, artık 800 mm ile sınırlanan arka kanat yüksekliği dolayısıyla yaşanan dengesizlikleri gidermek.

Bu sistem birkaç alanda fayda sunuyor. Bunlardan birisi de, ön kanat ve süspansiyonun yukarıya doğru yolladığı akımdan dolayı türbülansa maruz kalarak arka kanatta kararsızlık yaratan hava akımını stabilize etmek.

Lastiklerin genişleyerek havada daha büyük bir yarık oluşturması dolayısıyla 2017 sezonunda bu konsept doğal olarak öne çıktı.

Airbox ve şasinin yarattığı türbülanslı hava akımının da arka kanat yüksekliğiyle alakası var. Köpek balığı kanatçığı, arka kanadın boyunu aşan bölümlerdeki hava akımlarını hizalayarak kanat üzerindeki havanın dağılımını iyileştiriyor.

Takımlar, köpek balığı kanatçığının hava akımı yönlendirme özelliğinden viraj alma esnasında da yararlanıyor. Bu parça, aracın kararlılığını arttırmanın yanı sıra yanal kuvvetten yararlanılmasını sağlayarak hem downforce (yere basma kuvveti) üretimini arttırıyor, hem de sürüklenmeyi düşürüyor.

T-kanatlar


Williams FW40 çift düzlem

T-kanatların spora girişinin arkasında 2017 kurallarının ekim 2016'da yayınlanan yeni hâlinde yapılan bir hata yatıyor.

Kurallar olgunlaşana kadar birçok değişiklikten geçti. Kuralların eski versiyonunda T-kanatların gelişine olanak veren alanda herhangi bir açık yoktu.

Madde 3.15.1

Madde 3.15.3'te belirtilen açıklık haricinde, yandan bakıldığı zaman aracın karoserinin dört çizgi tarafından sınırlanması gerekiyor. Bunlardan birisi arka tekerlek merkez çizgisinin 1,330 mm önünde dikey bir çizgi, birisi referans düzleminden 550 mm yüksekte yatay bir çizgi, birisi referans düzlemin düzleminden 925 yüksekte yatay bir çizgi ve diğeri de 925 mm yukarıdaki çizgiyle arka tekerlek merkez çizgisinin 1,000 mm kadar önünde kesişen ve 550 mm'lik çizgiyle arka tekerlek merkez çizgisinin 50 mm önünde bir yerde kesişen çapraz bir çizgi.
Eğik yazılan kelimelerin eskiye döndürülmesi, arka tekerlek merkez çizgisi önünde yer alan 50 mm'lik bölüme izin vermiş oldu. T-kanatlar da böyle türedi.

F1 tasarımcılarının bir bölümü, bu gri alanı gördükten sonra fırsatı değerlendirdi. Bu ekipler Mercedes, Ferrari, Williams ve Haas. Dört takımdan da çeşitli çözümler gördük.

Oldukça kısa bir kiriş uzunluğuna sahip olan bu parça, hâliyle oldukça düşük downforce üretimi sağlıyor. Zaten bu elemanın asıl amacı, arka kanadın önündeki hava akımını yönlendirmek.

T-kanatların oluşturduğu hava akımı yapısı, difüzör ve arka kanadın arasındaki bağlantının ürettiği yukarı yönlü akımı değiştirmek için kullanılıyor.


Romain Grosjean, Haas F1 Team VF-17

Her ne kadar FIA şimdiye kadar köpek balığı kanatçıklara ve T-kanatlara dair tasarımsal anlamda bir sorun çıkarmamış olsa da, bu durum değişebilir. Barselona'da yapılan sezon öncesi testlerde gözlenen esneme hareketi sene içerisinde inceleme altına alınabilir.

Eğer T-kanatlardan kurtulmak için perde arkasından hamleler yapılırsa; gerekçe olarak ya çok fazla esnemelerinden dolayı güvensiz oluşları, ya da hareketli aerodinamik cihaz olarak değerlendirilmesi gösterilebilir.

tr.motorsport.com