Dört tekerlekten çekişli fakat Quattro değil, ralli efsanesi fakat Alman değil. Evet, onun adı Lancia Delta HF Integrale.

İsim tanıdık gelmiştir, harika bir örneğinin eBay'de satıldığını daha önce sizlerle paylaşmıştık. İtalyanlar birçok alanda otomotiv endüstrisine damga vurmuş bir millet. Konu İtalyan otomobil üreticileri olduğunda Lancia'nın yeri, özellikle bu model ile, benim için çok özeldir. Şahsen bayıldığım bir model olan Delta, 80'lerin sonuna doğru çıkarılan dört tekerlekten çekişli versiyonları ile hem spor dünyasını, hem otomobil dünyasını kasıp kavurdu. Bu hafta köşemizin konuğu, bu aracın HF Integrale versiyonu oldu.
Nedir bu araç?

Delta Integrale, önden motorlu ve dört tekerlekten çekişli, 5 kapılı bir hatchback idi. Tek kasa tipi ile hayatını sürdüren modelin dâhil olduğu ilk jenerasyon, geçirdiği 2 (hatta 2.5) makyaj ile piyasada tam 15 yıl kaldı.
Nerede, ne zaman üretildi?

Nisan 1986'da Turin Otomobil Fuarı'nda görücüye çıkan HF 4WD'nin üzerine kurulan Integrale, üretim bandında tam 7 yıl (kasım 1987-kasım 1994) geçirdi. Fiat Ritmo ve halefi Fiat Tipo üzerine şekillendirilen bir şasiye sahip olan araç 1969 yılında himayesine girdiği Fiat Automobiles'ın İtalya'daki Cassino tesisinde üretildi.



Teknik veriler

Ralli versiyonundan türetilen HF 4WD'yi takip eden model, Integrale 8v idi. 1947 yılında Ferrari'nin ilk motorlarında imzası bulunan Aurelio Lampredi'nin tasarladığı 2.0 litrelik turbo motorda çift eksantrik mili vardı. Strok mesafesinin silindir çapından büyük olması sayesinde düşük devirde tork iyileştiriliyordu fakat bundan dolayı yüksek devirdeki güç çıkışından feragat ediliyordu. Yeni valf yuvaları ve su pompası, daha büyük yağ ve su radyatörleri, daha güçlü soğutma fanı ve hava akımı iyileştirilen Garrett T3 turbo ile daha büyük intercooler (ara soğutucu) ikilisi sayesinde HF Integrale, 185 bg güç ve 304 Nm tork üretebiliyordu. Bu güç, 5 ileri şanzıman vasıtasıyla dört tekerleğe birden iletiliyordu.

Lancia, Lampredi'nin motorunda mayıs 1989'da 8 yerine 16 valf kullanmaya karar verdi. 200 bg üretebilen bu ünite gücün %47'sini öne, %53'ünü arka aksa iletiyordu. 8v'de bu oran %54'e %46 idi.

Daha sonra sahneye HF Integrale Evoluzione çıktı. 16 valfli versiyonu 210 bg üreten modelin kardeşi Evoluzione II, güç değerini Delta'nın bu jenerasyonunda ulaşılan maksimum değer olan 215 bg'e, torku ise 314 Nm'ye taşıdı.



Bu kadar motor muhabbeti yeter, zaten Delta'yı özel yapan şey arka aksta Torsen diferansiyelin bulunduğu dört tekerlekten çekiş sistemi. Mekanik tiplerin aksine Integrale'deki diferansiyel, bir miktar kaymaya izin veriyordu. Hidrolik kavramalara göre daha pahalı olan bu sistemi modern performans araçlarında da görüyoruz. Daha çok maliyetin arkasında hep daha iyi bir özellik yatar. Torsen'in artısı ise, frenleme ve ivmelenme esnasında farklı davranışlar sergiliyor olması idi.

Dört tekerlekten çekiş sistemine sahip araçlarda hızlanma esnasında bir tekerleğin patinaja girmesi durumunda diferansiyel(ler)i kilitleyerek hareketi durdurmak istenen bir davranıştır. Fakat frenlemede tekerleklerden birinin kilitlenmesi durumunda araç kızaklar, yani fren performansı çok kötü etkilenir. Hidrolik kavramalar her iki durumda da kilitlenme davranışını sergiler iken Torsen sistemi frenlemede tekerlek kilitlenmesinin önüne geçebiliyordu. Bu da Lancia Delta HF Integrale'yi pistlerde ve yollarda virajlarda da, düzlük öncesi frenlemelerde de çok sağlam bir otomobil yapıyordu.




Delta HF Integrale'de daha büyük bir ana silindire ve 284 mm çapında havalandırmalı diske sahip frenler görev yapıyordu. Efsane Lancia modelinde süspansiyon sistemi önde McPherson gövde ve alt süspansiyon salıncağından, nispeten daha sade olan arka bölümde ise enine paralel yerleştirilen iki alt kol ve bir hiza koruma elemanından ibaret olan ve son derece akıllıca tasarlanmış McPherson düzeninden oluşuyordu.

Yaptığımız birçok araç incelemesinde direksiyon ile tekerlek arasındaki iletişimden ve geri bildirimden şikayet ettiğimizi görmüşsünüzdür. Bundaki en büyük pay, takviye sistemlere ait. Ancak Lancia Delta Integrale, buna rağmen iyi yönlendirme ağırlığı ve geri bildirimi ile gelmiş geçmiş en iyi araçlardan birisi olmayı başarmıştı.
Peki kötü giden neler vardı?

Delta HF Integrale birçok açıdan zamanının ötesinde bir otomobil idi fakat diğer tüm araçlar gibi, o da "hata geçirmez" değildi.

1980'lerin sonunda piyasada bulunan birçok otomobilin ortak sorunu olan pas, burada da karşımıza çıkıyor. Özellikle A sütunu köklerinde, bagaj kapağının tepesinde, ön kapıların uçlarında, süspansiyon gergilerinde ve arka çamurluklarda pas ile karşılaşılması muhtemel idi.

Arka frenler, özellikle toprak yollarda yapılan performanslı sürüşlerde sıkışma yaparak aracın dengesini bozabiliyordu. Hazır arka frenlerden bahsetmişken, el freni kablosunun da bozulma ihtimalinin olduğundan bahsedelim.





Süspansiyon konusunda bir diğer sorun ise düşük olan deplasman idi. Bu nedenle araç toprak zeminde biraz dengesiz tepkiler veriyordu. Asfaltta ise verimlilik sıkıntısı baş gösteriyordu. Teknik verilerde açıkladığım süspansiyon sistemi, Evoluzione modellerinde daha güçlü alt salıncak ve daha uzun arka kontrol kolları ile güncellenerek bu problem büyük ölçüde giderildi. Lancia'nın yaysız ağırlıkları son derece düşük seviyelere taşıması sayesinde Delta HF Integrale benzersiz bir yol tutuş karakteristiği sunuyordu.

Narin motor ve yine pas nedeniyle yağ sızıntısı yapabilen şanzıman da ilk model yıllarında biraz problem oluşturuyordu. Lancia'nın bu soruna çözümü olan daha ileri ECU (Motor Kontrol Ünitesi) ve daha iyi sensörler, Evoluzione II türevi ile geldi.

Bazı elektronik problemler de mevcut. Yaptığım araştırma sonucunda bir kullanıcının sileceklerin yağmur yağarken çalışmaması gibi ilginç bir sıkıntıyla karşılaştığını gördüm. Tabii ki şu anda aracın 23-30 yaş arasında olduğunu düşünürseniz, Delta Integrale'yi suçlayamazsınız.
Sonuç

Dünya Ralli Şampiyonası'nın Grup A kolunda mücadele edecek araçların en az 2,500 adet satan bir yol versiyonuna sahip olması gerekiyordu. Karşılaştırmanız açısından söylüyorum, bir diğer efsane Ford Escort RS Cosworth'ten (ipucu #2) toplamda 7,145 adet imal edilmişti. Peki sizce Delta (HF 4WD ve HF Integrale versiyonlarıyla) kaç adet sattı? Cevap...47,787! Kırk yedi bin yedi yüz seksen yedi! Lancia Delta'nın özel olmasının bir diğer sebebi de, neredeyse bulunduğu her alanda döneminde fırtına estirmiş olması.





Delta'nın ralli öncesi standart versiyonu da oldukça başarılı idi. Giorgetto Giugiaro'nun imzasını taşıyan yol otomobili 1980 yılında Avrupa Yılın Aracı seçilmişti. Yani rallide ve dört tekerlekten çekişli performans versiyonlarında gelinen konum kesinlikle tesadüf değil. Evet; Delta, ralli ve yol otomobili konusunda ezeli rakipler Mitsubishi Lancer Evolution ve Subaru Impreza WRX STi kadar iyi olamayabilir fakat unutmayın: Japonlar giderken Lancia dönüyordu. Subaru-Mitsubishi rekabeti başladığın Lancia Delta'nın ilk jenerasyonu üretim bandından inmişti.

Harika yol tutuşu, inanılmaz yönlendirme hissiyatı, basit bir tasarıma rağmen hırçın görünüm ve performansı ile Delta Integrale, kesinlikle özel bir araçtı. Fiat'ın satın alması ile zarardan dönerek mükemmel başarılara koşan bu araç, "safkan hot hatch" tanımına en uygun otomobillerden birisiydi. İyi ki hayatımıza girdin Lancia Delta HF Integrale!