Formula 1’in yarış hakemleri ve yarış direktörü Charlie Whiting, pek çok sürücüden (en çok Sebastian’dan?) tepki alıyorlar. Taraftarlar bile genellikle verilen kararların istikrarsız olduğu hakkında konuşuyor.

Hakemlerin verdikleri tartışmalı cezalar veya bir hareketi görmezden gelmeleri çok fazla eleştiriliyor. 2016 Meksika GP’de bunun zirvelerinden birisi yaşanmıştı.

Aynı zamanda 2017 Amerika GP’de Max Verstappen, Kimi Raikkonen’i son anda geçmişti. Ne yazık ki, F1 hakemleri onu pist dışına çıkmakla suçladı ve kendisine beş saniye cezası verdiler. Böylece Raikkonen üçüncü sıraya geri çıktı.

Bunların ışığında, Formula 1’in yarış hakemlerin verdikleri (bazen de vermedikleri!) tartışmalı kararlara bir bakalım:

1: 2016 Meksika GP – Podyumdan düşen düşene



Şu sıralar her şey yakından izleniyor. Bir sürücünün podyuma geri inmek için gittiğini görmek nadir olan bir şey. Hatta bazen şampanyalar patlatılmış ve kupalar kaldırılmış olabiliyor. Meksika GP’de olanlar ne tekilanın, ne de rakımın fazla olmasından dolayı olmuştu.

Sebastian Vettel Max Verstappen’den farklı bir pit stop stratejisi izlemişti. Vettel, Hollandalıya yaklaşmaya başladı. Manevra yapmaya az kalmıştı, ve zaman geldi. DRS ile birlikte fırsatı kullanan Vettel öne atladı. Red Bull ise, biraz çim biçtikten sonra tekrar öne geçti.

Alma pilotun sesi buna itiraz ediyordu ve üçüncülüğe geri çıkmayı bekliyordu. Bir noktada yarış direktörü Charlie Whiting’e küfretmeyi bile seçti. Verstappen aracını damalı bayrağa kadar önde tuttu, diğer Red Bull’daki Daniel Ricciardo ise Ferrari’ye yaklaşıyordu.

Verstappen, podyuma çıktığında geri inmesi gerektiğini öğrendi. Mağrur Vettel daha sonra podyuma çıktı. Ancak yarışın bitmesinden saatler sonra, o da ceza aldı. Ricciardo o zamana kadar podyuma hiç yakın değildi, ancak piyango ona vurdu.

2: 1989 Japonya GP – Kim nereden geçti? Kural neydi ki?



Bu sadece bir tarih olayı değil, aynı zamanda efsanevi bir olay. Ayrton Senna ve Alain Prost arasında geçen herhangi bir şampiyonluk savaşından başka bir şey değil. 1988’de, McLaren ile birlikte oldukları ilk yıllarında Brezilyalı daha iyi olandı. Ancak 1989’da Suzuka’ya gittiklerinde farklı rollerdeydiler. Prost liderdi ve savaşı Avustralya GP’ye taşımanın tek yolu takım arkadaşını yenmekti.

Senna polü elde etti ve Prost hemen yanındaydı. Bir önceki yılın kopyası gibi, Fransız pilot daha iyi kalktı. Sonra kedi fare oyunu başladı. Bu kırmızı ve beyaz araçlar peş peşe gittiler ve 43. tura gelindiğinde, meşhur 130R virajında Senna şikana geç frenle girmeye karar verdi. Prost ise sadece çizgisini koruyacaktı ve bu şekilde temas kaçınılmazdı.

İki araç da kaçış alanına çıktı. Prost için oyun bitmişti. Ancak Senna devam etti ve lider Alessandro Nannini’yi kovalamaya başladı. Damalı bayraktan üç tur önce rakibini yakaladı ve geçmeyi başardı. Yarışı kazanınca şampiyonluk mücadelesi devam edebilecekti.

Tüm bunlar hakemlerin kararına kadardı. Günün ilerleyen saatlerinde Jean-Marie Balestre’nin emrinde çalışan FIA komiserleri Senna’nın diskalifiye edilmesine karar verdi. Senna cezayı piste dönerken kestirmeyi kullandığı için almıştı. Ancak o zamanlar geri geri gitmek yasaktı. İtiraz etti, ancak değişen bir şey olmadı. Şampiyona o yarışta bitmişti ve kazanan Prost oldu.

3: 2002 Avusturya GP – Emirler serbest mi, değil mi?



Ferrari 2002’de öylesine baskındı ki, Michael Schumacher ve Rubens Barrichello arasında takım içi savaş yaşanıyordu ve daha fazlası da pek konuşulmuyordu. Üstelik kimse sezonun henüz altıncı yarışındayken takım emri beklemiyordu. Ancak bu oldu ve Formula 1 tarihine geçti.

Schumacher, Avusturya’ya kadar olan beş yarışın dördünü kazanmıştı ve Barrichello’nun önünde iyi bir farkla liderdi. Ancak Brezilyalı, yarışta polden başladı ve büyük kısmı lider götürdü.

Rubens 71 turun 60’ında liderdi. Daha sonra ise telsizden Michael’a yol vermesini isteyen mesajlar duydu. O zamanlar bu görüşmeler pek de TV’de yayınlanmıyordu. Ancak bu duyuldu ve tüm dünya beklemeye geçti. Alman pilot aracının burnunu göstermeye başladı ve neyi istediği belliydi.

Barrichello önde kaldı ve bitime kadar öyle olacağı düşünüldü. Bitimden iki tur önce, ana düzlükte yavaşladı ve takım arkadaşının geçmesine izin verdi. Bunun acısız bir karar olduğu söylenemez. Yarışı Schumacher kazanmıştı ve herhangi bir ceza çıkmadı, çünkü takım emirlerini yasaklayan herhangi bir şey kurallarda yoktu. Ancak bu kural o günden sonra değiştirilecekti. Kuralın tekrar kaldırılması ise 10 yıl kadar sonraya denk gelecekti ve başroldekiler çok da değişmeyecekti.

4: 1989 Portekiz GP – Geri geri gitmek yetmez



Formula 1 dünyası, 1989 sezonunun bol tartışmalı klasiklerden birisi olacağını çok geç fark edecekti. Her şey Portekiz GP’deki Ayrton Senna/Alain Prost savaşı ile başladı. Senna poldeydi, ancak Ferrari’den Gerhard Berger daha iyi bir kalkış almıştı. Nigel Mansell üçüncüydü ve Brezilyalının aracına yaklaşıyordu. Senna’yı geçti ve daha sonra Berger’i de yakalayıp geçti.

Mansell, pite geldiğinde pit alanını kaçırdı ve geri vitesi kullanarak doğru yere geri geldi. Böylesi bir hareket güvenlik standartları gereğince tamamen yasaktı. Hakemler kısa süre içinde devreye girdi ve Ferrari pilotunu siyah bayrak ile diskalifiye ettiler.

Bu karara saygı duymayan sadece Nigel değildi, pistte kalmaya devam etti ve Senna ile savaşmaya kalktı. 48. turdaki temasta iki sürücü de yarış dışı kaldı ve Berger rahat bir galibiyet kazandı. İngiliz pilotun İspanya’da yarışmasına izin verilmedi. Ancak şampiyonanın geleceği o zamandan sonra neredeyse belirlenmişti.

5: 2003 Brezilya GP – O nasıl bir podyum öyle, her şey yanlış!



Interlagos denilince akla yağmur gelir. Sezonun başında da, sonunda da olsa, bulutlar asfaltta nehirler oluşturacak damlalar bırakıverir ve ortalık karışır. Bu yüzden 2003’te yağmur yağmasına ve araçların yedinci tura kadar güvenlik aracı arkasında olmasına şaşırmadık.

Elbette ıslak pistte bazı şeyler beklersiniz, ancak 71 turluk yarışın 54. turuna kadar, Mark Webber’in Jaguar’ıyla ana düzlüğe çıkarken büyük bir kaza yapmasına kadar her şey kontrol altındaydı. Güvenlik aracı geri dönecek vakti bile bulamadan, hızlı gelen Fernando Alonso pistteki parçalardan kaçamayınca ve kaosa daha fazlasını ekledi.

Kırmızı bayrak sallandı, ilk hesaplamalara göre Kimi Raikkonen kazanan olarak podyuma çıkarıldı, çünkü 55. tura lider olarak girmişti. Ancak kırmızı bayrak sallandığında iki tur öncesinin klasmanı dikkate alınıyordu ve ikincilik de o an için Giancarlo Fisichella’ya verildi. Üçüncü Alonso ise hastaneye götürüldüğü için podyuma katılamadı.

Günün ilerleyen zamanlarında zamanlama sistemi ve telemetri, Fisichella’nın 56. tura başladığı görüldü ve 54. tura bakacak olursak asıl kazanan oydu. Elbette kupaları değiştirmek için çok geçti ve bir sonraki yarışta, Imola’da Perşembe günü özel ve komik bir törenle bu işlem tamamlandı.

6: 1994 Avustralya GP – Böyle mi şampiyon olunur?



O sezon, Roland Ratzenberger ile Ayrton Senna’nın ölümlerine sahne olmuştu ve hemen ardından güvenlik furyası baş göstermişti. Pist üzerinde Benetton pilotu Michael Schumacher ve Senna’nın Williams’taki takım arkadaşı Damon Hill arasında bir savaş vardı. Aynı zamanda Benetton ekibini teknik olaylar ve kurallar etkilemişti. Bunlardan birisi Spa-Francorchamps’ta aracın altındaki ağaç plakanın izin verilenden daha ince olması nedeniyle verilen diskalifiyeydi.

Bu yüzden şampiyona son yarışa, Adelaide’a kaldı ve Schumacher sadece tek bir puan öndeydi. Önde bitiren şampiyon olacaktı. İşleri daha kötü hale getiren ise Mansell’in polde, ikisinin de önünde olmasıydı. Alman pilot daha iyi kalktı, Hill de takip etti. Tek yapabileceği atak yapmaktı ve 36 tura kadar Schumacher’in arkasındaydı. Schumacher pist dışına çıkarak duvara temas etti ve yarış dışı kalacağı muhtemeldi.

Michael Schumacher bir şekilde piste geri dönmeyi başardı, aynalarında mavili rakibini görüyordu. Geçiş yapmak artık formaliteden ibaretti, ancak Alman pilot hemen önüne atmayınca temas ettiler ve ikisinin de yarışı orada bitti. Bu kaza Schumacher’e şampiyonluğu getirecekti.

Williams ve oradaki herkes bir ceza bekledi, ancak bu asla gelmedi. Hill’in şampiyon olmak için biraz daha beklemesi gerekecekti.

7: 1997 Avrupa GP – Çekirge bir zıplar…



Bir diğer sezon finali, son yarışa kalan bir diğer şampiyonluk, başrolde yine Michael Schumacher var. Ferrari’ye geçmiş pilotun o zamanki rakibi Williams’tan Jacques Villeneuve idi. Gilles Villeneuve’ün yetenekli oğlu, kendisinin asla başaramadığı bir şeyi başarmak üzereydi. Üç yıl öncesi gibi, Alman pilot Jerez pistine bir puan önde lider gelmişti ve şampiyon olabilmesi için önde olması gerekiyordu.

Villeneuve polden kalkmış, ancak kalkışta Schumacher’e geçilmişti. Bitmeyen takip başladı, o an Williams-Renault’nun en iyi paket olduğu anlaşılmıştı. 48. turda Kanadalı şansını denedi ve Dry Sack virajında kırmızı aracın içine atladı.

Birden bir temas yaşandı ve Ferrari yarış dışı kalırken, Williams aracı da hasar aldı, ancak devam edebildi. Devam edemeseydi Schumacher tekrar şampiyon olacaktı. Ancak Villeneuve devam etti ve Mika Hakkinen’in geçmesine bile izin verdi. (Yarış için Williams ve McLaren arasında bir anlaşma olduğuna inanılıyor ki, bu da ayrı bir tartışma konusu.)

Alman pilot suçlu bulundu, çünkü araç üstü görüntülerde aracı Williams’ın üzerine sürdüğü açıkça görülüyordu. Schumacher sadece şampiyonluğu değil, tüm puanları silinince sezondaki tüm 78 puanını da kaybetti.

8: 1984 Monako GP – Zamanlama manidar



Monako dar bir cadde pisti bile olsa her zaman şaşırtıcı sonuçlara ve büyüleyici yarışlara sahne olmuştur. 1984’te de böyleydi, yağmur tüm her şeyi karıştırmıştı ve artık araçtan çok pilot yeteneği önemli bir hale gelmişti. Ayrton Senna ve ortalama Toleman’ı o gün gridde 13. sıradaydı ve normal şartlarda en hızlı araçların yanına bile yaklaşamazdı. O gün öyle olmadı.

Alain Prost, pol pozisyonu avantajını çok iyi kullandı ve Nigel Mansell tarafından geçildiğinde bile şans ondan yanaydı; Mansell kaygan yüzeyde Lotus’uyla kaza yapmıştı. Prost’un McLaren’daki takım arkadaşı Niki Lauda ise Prost için sadece bir formaliteden ibaretti.

Ancak iki genç, su üstünde uçmaya ve tırmanmaya başladı. Bunlardan ilki o zamanlar pek bilinmeyen Senna ve diğeri de eşit şekilde yetenekli Tyrrell pilotu Stefan Bellof’tu. Toleman aracı, korkutucu koşullarda uçuyordu. Kırmızı ve beyaz McLaren her tur daha yakın görünüyordu. O Pazar günü, o yağmurlu günde bir tarih yazıldı. Brezilyalı, deneyimli rakibini de geçmeyi başardı. Yarış direktörü Jacky Ickx ise, planlanmış 77 turun 33.sünde yarışı kırmızı bayrakla durdurmaya ve partiyi bitirmeye karar verdi. Son klasman 31. tura göre alınacaktı, yani Prost öndeydi.

Bazıları FIA’nın Fransız pilotu desteklediğine inandı, ancak aslında FIA ikilemde kalmıştı ve hangi yöne gitse eleştirilecekti. Herkese yarım puan verildi ve Prost sezon sonunda şampiyonluğu Lauda’ya yarım puanla kaybedecekti.

###