Yeni sezon öncesi şampiyonlar serimizin son konuğu Ayrton Senna da Silva. Bu hafta 21 Mart 1960 doğumlu olan 3 kez dünya şampiyonu Ayrton Senna'nın hayatına ve yarış kariyerine birlikte göz atacağız.

Senna, 21 Mart 1960 tarihinde dünyaya geldi ve eğer o talihsiz kaza olmasaydı, şimdi 61. doğum gününü kutlayacaktı.

Biz de sizler için efsane pilotun doğum gününde, hayatına bir bakış atalım istedik.

Senna’nın F1’e giden yolu

Senna, São Paulo'nun bir mahallesinde, Brezilyalı zengin bir ailenin ortanca çocuğu olarak doğdu. Daha 4 yaşındayken otomobil ve motor yarışlarına ilgi duymaya başladı. 7 yaşına geldiğinde ailesinin çiftliğinde jip sürmeyi ve debriyaj kullanmadan vites değiştirmeyi öğrendi. Temel eğitiminin ardından iş yönetimi üzerine uzmanlaşmış bir üniversiteye kaydoldu ama 3 ay sonra okulu bıraktı.

Babası, 1HP çim biçme motoru kullanarak Senna için bir kart aracı yaptı. Senna, 13 yaşına geldiğinde Interlagos'ta yarışmaya başladı. 1978-82 arasında Dünya Karting Şampiyonasında mücadele etti. 1979 ve 1980 sezonunu ikinci olarak tamamladı. 1981'de tek koltuklu serilerde yarışmak için İngiltere'ye taşındı. Yarış kariyerini sonlandırıp ailesinin yanına dönmeyi düşünürken bir Formula Ford 2000 takımından teklif aldı.

Ayrton Senna



1984 Brezilya GP - Senna'nın ilk yarışı

1982'de Britanya ve Avrupa Formula Ford 2000 şampiyonu olan Senna, sponsorların dikkatini çekmeye başladı. 1983'te Britanya F3 serisinin ilk 9 yarışını kazandı. Sezonun kalan kısmında Martin Brundle puan farkını kapatsa da Senna'nın şampiyon olmasını engelleyemedi. Aynı yıl Senna, Williams, McLaren, Brabham ve Toleman takımları için testlere katıldı. Donington Park pistindeki testte Senna, Williams'ın aracıyla son dünya şampiyonu Keke Rosberg'ten daha hızlıydı. Buna rağmen Williams ve McLaren takımlarında koltuk bulamadı. Lotus'un sponsoru takımda İngiliz, Brabham'ın sponsoru ise takımda İtalyan bir pilot istiyordu. Sonuç olarak Senna henüz rekabetçiliği düşük ve yeni bir takım olan Toleman ile anlaştı. İlk Formula 1 yarışına ülkesi Brezilya'da çıktı. On yedinci sıradan iyi bir start alsa da turboşarj sorunuyla 8. turda yarışa veda etti.




1984 Monaco GP - Senna'nın ilk podyumu

Senna, ilk yarışının ardından Güney Afrika ve Belçika yarışlarında altıncı olarak birer puan aldı. Monaco'daki sıralama turlarında Senna on üçüncü sırayı elde etti. Yoğun yağmur nedeniyle 45 dakika gecikmeli başlayan yarışın ilk turunda dört sıra birden yükselerek iyi bir start aldı. 2-3 turda bir yaptığı geçişlerle 16. turda -Mansell'ın da kaza yapmasıyla- podyum konumuna ulaştı. Lauda'yı da geçen Senna, lider Prost'tan tur başına 4 saniye daha hızlıydı. Lauda, karbon frenlerin yeterince ısınmaması nedeniyle spin atarak yarış dışı kaldı. Takım arkadaşı Prost da frenlerinde dengesizlik yaşamaya başladı. Ellerini kaldırarak tekrar yoğunlaşan yağmur koşullarında yarışın durdurulması gerektiğini işaret etti. Senna, 32. turda Prost'u geçti. Ancak tur bitmeden sallanan kırmızı bayrak, yarışın 31. turun sıralamasına göre sonuçlanmasına neden oldu. Senna, kariyerinde ilk kez podyuma çıksa da yarışın %75'i tamamlanamadığı için puanların yarısı verildi.








1985 Portekiz GP - Senna'nın ilk zaferi

1984 sezonunda Senna 2 podyum daha kazanarak şampiyonayı dokuzuncu sırada tamamladı. 1985 sezonu için gizlice Lotus takımı ile anlaştı. Bunun üzerine Toleman takımı sözleşmeyi ihlal ettiği gerekçesiyle İtalya'da yarışmasına izin vermedi. Çünkü sözleşmesindeki maddelerden biri takıma bildirmeden başka takımlarla görüşmesini engelliyordu. 1984 sonunda Senna muhtemel bir virüsten dolayı kısmî bir yüz felci geçirdi. Formula 1 doktoru Sid Watkins, Senna ile özel olarak ilgilendi. Senna, 1985 sezonunda Lotus ile ilk yarışına ülkesi Brezilya'da çıktı. Uzun süre üçüncülüğü elinde bulundurmasına rağmen elektrik sorunlarıyla yarış dışı kaldı. Sezonun ikinci yarışı olan Portekiz'de ise ilk pole pozisyonunu elde etti. Yağmur altındaki yarışın en hızlı ismi oldu ve baştan sona lider gitti. Kariyerinin ilk zaferini 'Grand Slam' yaparak kazandı. Yağmur altındaki performanslarıyla dikkatleri üzerine çekti.







1986 İspanya GP - Burun farkıyla zafer

1985 sezonunda Senna dayanıklılık sorunlarına rağmen toplamda 6 kez podyuma çıkarak güçlü bir performans gösterdi. 38 puanla şampiyona dördüncüsü oldu. 1986 sezonu için iki iyi pilotun aynı anda yarışamayacağını söyledi ve Derek Warwick'in takıma katılmasını veto etti. Bunu eski ev arkadaşını takıma aldırmak için yaptığı iddia edilse de takımın sponsoru, takıma Johnny Dumfries'in seçilmesini sağladı. Senna, sezona iyi bir başlangıç yaptı. Brezilya'da vatandaşı Nelson Piquet'nin ardında ikinci oldu. İspanya yarışında ise Mansell ve Prost ile birlikte üçlü rekabetin bir parçasıydı. Lider Mansell, 10 tur kala pite girse de taze lastikleriyle 19 saniyelik farkı eriterek mücadeleye tekrar katıldı. İkinci sıradaki Prost'u kolayca geçti. Liderliği geri alması için önünde sadece Senna vardı. Mansell, son düzlükte Senna'nın yanına kadar geldi ancak mesafe geçmesine yetmedi. Senna 0.014 saniye farkla kazandı ve Formula 1 tarihinin en yakın finişlerinden birinin parçası oldu.






1988 Brezilya GP - Senna'nın McLaren'e transferi

Senna, Lotus ile güçlü sezonlar geçirdi. Özellikle 1987 yılında Honda motoruyla dayanıklılık sorunlarının çözülmesi sayesinde kendisini daha iyi gösterdi. Honda, Williams'a yaptığı talebin geri çevrilmesi üzerine motor desteğini çekti. Bu sırada Prost, Honda'yı McLaren takımına çekebilmek için Ron Dennis'i Senna ile anlaşma yapmaya ikna etti. 1987'de Senna ve Honda arasında kurulan derin ilişki, ikisinin McLaren'de tekrar buluşmasını sağladı. 1988 sezonunun ilk yarışında Senna pole pozisyonunu kazandı. Formasyon turunda aracının vites mekanizması kırıldı ve birinci viteste takılı kaldı. Gride yerleştiklerinde ellerini kaldırarak start alamayacağını işaret etti. Bunun üzerine start ertelenerek bir kez daha formasyon turu atıldı. Bu sırada garaja çekilen Senna yarışa yedek araçla pit yolundan başladı. Son sıradan ikinciliğe kadar yükselmişken araç değiştirdiği gerekçesiyle Senna'ya siyah bayrak sallandı. Böylece üst üste ikinci kez diskalifiye edilmiş oldu.




1988 Japonya GP - Senna'nın ilk şampiyonluğu

Senna ve Prost'un aynı takımda buluşması aralarında derin bir rekabetin başlamasına neden oldu. Pilotlar şampiyonasındaki ikili mücadeleleri bir yana, McLaren'in üstün performansına rağmen Ferrari, Williams, Benetton ve Lotus'a karşı ortak çalışmaları gerektiğinin farkındalardı. Senna Monaco yarışında 1.4 sn farkla pole pozisyonunu kazanmışken yarışın bitimine 12 tur kala kaza yapınca adeta yıkıldı. Kendi hatasına o kadar üzüldü ki garaja dönmek yerine evine gitti ve ertesi güne kadar takımla iletişime geçmedi. Senna, pole pozisyonunu kazandığı Japonya yarışının startında yavaş kaldı ve gerilere düştü. Yağmur altında yeteneğini bir kez daha konuşturarak yarışın yarı noktasında liderliği aldı. Yarışı kazanması şampiyonluğu garantilemesini sağladı. McLaren 16 yarışlık sezonun 15'ini kazanarak kırılması zor bir oran rekoru elde etti. Senna ise bir sezonda 8 zafer ve 13 pole pozisyonu ile rekorları alt üst etti.





1991 Japonya GP - Senna'nın son şampiyonluğu

Suzuka pisti Senna'nın kariyerinde çok belirleyici bir özelliğe sahipti. 1988'in ardından 1990'daki şampiyonluğunu da burada ilan etti. 1989'da Prost ile şikanda yaptıkları kaza şampiyonluğu kaybetmesine neden oldu. Senna, üst üste 4 kez kazanarak 1991'de sezona güçlü bir başlangıç yaptı. Meksika yarışı öncesi Brezilya'da geçirdiği jet-ski kazasının ardından ritmi bozuldu. Nigel Mansell, Adrian Newey'in tasarladığı Williams ile peş peşe 3 zafer alarak şampiyonaya ortak olmaya çalıştı. Senna, Honda'dan motor geliştirme programının hızlandırılmasını istedi. Bu sayede sezonun ikinci yarısında aralarındaki puan farkını sabit tutmayı başardı. Britanya yarışında Mansell son turda yakıtı biten Senna'ya taksicilik yaptı ve Formula 1'in ikonik karelerinden birini verdiler. Senna, şampiyonluğunu Japonya'da ilan edebilmesi için yeterli puan farkına sahipti. Mansell'in henüz 10. turda çakıla oturması şampiyonanın düğümünü erken çözdü ve Senna kariyerinde 3. kez şampiyon oldu.




1993 Avustralya GP - Senna'nın son zaferi

1992 sezonuna Williams aktif süspansiyonu ve Renault motoruyla damga vurdu. McLaren ise geciken güncellemeleri nedeniyle geride kaldı. Senna 3 zafer kazansa da Mansell'in 9 zaferi karşısında boy gösteremedi. Ron Dennis, 1993'te Renault motoruna geçiş için girişimlerde bulundu. Anlaşma sağlanamayınca Senna, Williams'ın iki boş koltuğundan birine geçmek için görüşmeler yaptı. Ancak takımın Prost'u seçmesi ve sözleşmesinde diğer pilotu veto hakkının bulunması Senna'nın McLaren'de kalmasına neden oldu. Senna sezon öncesi basın toplantısında Prost'u ödlek olarak nitelendirdi. Bazı yorumcular ise bu durumun Senna'nın 1986'da Warwick'i veto etmesinden farklı olmadığını belirtti. Sezon boyunca Senna ve Prost bir kez daha karşı karşıya geldi. Ancak şampiyona büyük oranda Prost'un hakimiyetindeydi. Senna şampiyon olamasa da sezonun son yarışını kazanarak McLaren'in gridde en fazla zaferi bulunan takım olmasını sağladı.






1994 Brezilya GP - Senna'nın Williams'a transferi

1993'ün Japonya yarışında Eddie Irvine, Prost ve Senna liderlik için çekişirken ikisinden de turunu geri almaya çalıştı. Senna'nın Prost'a geçilmesine neden oldu. Yarışı yine de kazanan Senna, yarış bitiminde Jordan garajını basarak Irvine'a yumruk attı. Bu olayın ardından Senna'ya 1994 sezonunda 2 yarışa katılmama cezası verildi. Daha sonra bu cezanın kaldırılması polemik başlattı. Prost'un bu kararla ilgili FIA'yı eleştirmesi onu 4 yarış ceza tehdidiyle karşı karşıya bıraktı. Bu da FIA'yı eleştirmenin bir pilota yumruk atmaktan daha kötü olduğu anlamına geliyordu.

Prost sözleşmesindeki veto maddesini 1994'e uzatamadı. Williams'ın Senna'yı alacağını bildiği için emekliliğini açıkladı. Senna ise 20 milyon $'lık maaşla Williams'a katıldı. 1994'teki kural değişiklikleri sonrası Williams rekabetçiliğini kaybetti. Senna Brezilya'da pole pozisyonunu kazansa da pit sırasında Schumacher'e geçildi. Liderliği geri almak için çok zorladı ve spin atarak yarış dışı kaldı.



1994 San Marino GP - Senna'nın son yarışı

1994 sezonunun üçüncü yarışında haftasonu Barrichello'nun ciddi kazasıyla başladı. Hastaneye kaldırılan Brezilyalı pilot, bilincinin yerine geldiğinde yanında Senna'nın bulunduğunu söyledi. Cumartesi günkü sıralama turlarında ise çaylak Roland Ratzenberger ölümüne neden olan bir kaza geçirdi. Senna çok geçmeden olay yerine ve tıp merkezine gitti. Formula 1'in baş doktoru Sid Watkins, endişelerinin farkında olduğu Senna'ya yarıştan çekilmesini ve balık tutmaya gitmesini önerdi. Senna ise yarışmakta kararlıydı. Pazar sabahı Formula 1'de güvenliği arttırmak amacıyla Grand Prix Sürücüler Birliği (GPDA)'nin yeniden kurulması için Prost ile görüştü.

Senna, yarışa şampiyonadaki rakibi Schumacher'in hemen önünde ilk cepten start aldı. Diğer Benetton ile Lehto'nun startta kalkamaması kaosa neden oldu ve kaza yaşandı. 5 tur pistte kalan güvenlik aracının ardından yarış tekrar başladı. Ertesi tur Senna, Tamburello virajında yarış çizgisinden çıkarak beton bariyere çarptı. Sağ ön tekerleği çarpma anında yukarıya fırlayarak kaskına ve kafatasına hasar verdi. Senna vücudundaki kanın %90'ını olay yerinde kaybetti. Hastaneye kaldırılsa da operasyonlar fayda etmedi. Kazadan 4 saat sonra Maria Teresa Fiandri, Senna'nın vefatını açıkladı.

Watkins daha sonra, kaza yerinde Senna'nın genişleyen göz bebeklerini görür görmez beyin ölümünün gerçekleştiğini anladığını söyledi. Telemetri verileri Senna'nın viraja 309 km/s hızla girdiğini, yavaşlamak için iki kez vites küçülttüğünü, 2 saniye boyunca frenlediğini ve bariyere çarpma anında 211 km/s hıza sahip olduğunu gösteriyordu.









Senna’nın kişisel hayatı

Senna, babasının Brezilya'da çok yaygın olan Da Silva soyadı yerine annesinin kızlık soyadını benimsedi.

1981'de çocukluğundan beri tanıdığı Lilian de Vasconcelos Souza ile evlendi. Lilian Senna'nın İngiltere'deki yarış hayatına uyum sağlayamayınca ertesi yıl boşandılar. Lilian daha sonra durumu "Ben onun ikinci tutkusuydum. İlk tutkusu yarışmaktı. Dünyada bundan daha önemli hiçbir şey yoktu." şeklinde yorumladı.

Senna, koşu, su kayağı, jet ski ve kürek sörfü gibi fiziksel aktiviteler yaptı. Boş zamanlarında gerçek ve model uçaklar uçurur, kayıkla gezer, balık tutar ya da motorsikletine binerdi. Yarışlara özel jetiyle seyahat etmenin yanı sıra Brezilya'daki evleri arasında kendi helikopter pilotluğunu da yaptı.

Yakın arkadaşı Gerhard Berger'e şaka yapmayı severdi. Berger bir açıklamasında "Bana spor hakkında birçok şey öğretti, bense ona gülmeyi öğrettim." dedi.

Brezilya'daki yoksul insanların farkındaydı. Ölümünden hemen önce Brezilyalı çocuklara yardım edebilmek için Ayrton Senna Enstitüsü'nü kurdu.






tr.motorsport.com