Scuderia AlphaTauri takımında lastik mühendisi olarak görev almış olan Vuslat Odabaşı, sezonun sona erdiği süreçteki Meksika, Brezilya, Las Vegas ve Abu Dabi yarışlarını teknik açıdan analiz etti.

Formula 1'de 2023 sezonu sona erdi. Max Verstappen'in pilotlar, Oracle Red Bull Racing'in takımlar şampiyonu olduğu sezonun son düzlüğündeki Meksika, Brezilya, Las Vegas ve Abu Dabi yarışlarını Vuslat Odabaşı analiz etti.

Meksika GP

Meksika, deniz seviyesinden 2285 metre yüksekliği ile sezonun en düşük hava yoğunluğuna sahip pisti. Aerodinamik hesaplamada otomobilin hızı, ön alanı ve aerodinamik kat sayısı dışında denklemdeki son parametre bu %20’lik daha az yoğun hava. Dolayısıyla aerodinamik yere basma ve hava direnci aynı oranda azalıyor. İşte düşük yere basma kuvvetine rağmen yüksek yüklü arka kanatlarla gelen takımların sezondaki en yüksek hızlarına burada ulaşmalarının garip nedeni de bu. Asfalt pürüzlülüğünün az olması, tutuşu azaltmanın yanında düşük aerodinami ile beraber lastiklere daha az yükün baskı yapması nedeniyle Pirelli en yumuşak lastik bileşenlerini bu hafta sonuna getirdi.



İlk günün serbest turlarında Haas 352 km/s hıza ulaşsa da virajlardaki baskınlığı ile Max Verstappen günün en hızlısıydı. İkinci sektörde yer alan altıncı virajda Charles Leclerc’ten 6 km/s daha fazla hıza sahip olan Verstappen 0.221 saniye kazanırken 14. ve 15. virajlarda da 0.310 saniye kazanıyordu. Özellikle viraj çıkışlarında iyi bir tutuş yakalayan Verstappen’in tam gaz kullanım oranı %48, yanal ivmelenmesi ise grid’in en yükseği olmasa da (4.6 g’ye ulaşan Norris’ten 0.3g az) daha geniş hız aralığında daha yüksek yanal ivmelenme tutabiliyordu. Uzun tempo turlarında orta hamur ile çıkan Oracle Red Bull Racing (RBR) daha çok lastik korunumu ile tempoyu artırmayı denedi. Aşınma az olmasına rağmen yumuşak hamurlar çok hızlı performansı kaybediyordu (ortalama lastik ömrü 6-7 tur), orta hamurlarda bu 21 tur iken sert hamurlarda neredeyse hiç performans düşüşü yaşanmadı.

Sıralama turlarına gelindiğinde Verstappen ikinci sektördeki hızını korusa da son sektörde biraz daha yavaş kaldı. İlk viraja girişte Leclerc’in agresif frenlemesine karşı 0.109 saniye kaybeden Verstappen, viraj çıkışında 0.012 saniye kazanmasına rağmen ikinci viraj girişinde de 0.089 saniye kaybetti. Aynı şekilde dördüncü, beşinci ve altıncı virajlarda sırasıyla frenlemede 0.324 saniye ve 0.228 saniye kaybederken, viraj çıkışlarında 0.173 saniye ve 0.245 saniye kazandı. Maksimum hızlarda ise Scuderia Ferrari ve RBR 351 km/s ile grid’in en hızlısı oldu.



Scuderia AlphaTauri (SAT) hava sürtünmesine rağmen yüksek yere basma ile büyük bir tutuş avantajı sağladı. Daniel Ricciardo dördüncü, beşinci, altıncı ve 10. virajlarda grid’in en hızlısıydı. Özellikle 10. virajda Verstappen’den 10 km/s ve Leclerc’ten 13 km/s apeks hızı taşıyarak çıkışında 0.010 saniye kazanan Ricciardo, 12. viraj girişinde de 0.154 saniye kazandı. Yarışta da bu yüksek temposunu tutturan Ricciardo, SAT’ın Meksika’ya getirdiği küçük soğutma çıkışları ve düşük hava yoğunluğunda daha az yere basma kuvveti kaybı ile sürücüler şampiyonasında beş sıra üste çıktı. Verstappen grid’in en hızlı başlangıcını yaparak 0’dan 100’e sadece 3.1 saniyede çıktı. Verstappen’in temposu ise yine akıl almaz şekilde yüksekti, ona en yakın tempo tutturabilen ise tur başına ortalama 0.440 saniye yavaş kalan Lewis Hamilton ile 0.560 saniye yavaş olan Leclerc oldu. Ricciardo ise orta - sert - sert stratejisi ile sadece 0.990 saniye uzaklıktaydı.

Brezilya GP

Meksika’dan sonra onun kadar olmasa da denizden 700 metre yüksekliği ile Brezilya geliyor. (%8 daha düşük hava yoğunluğu) Bu durumda Meksika’da dar soğutma çıkışları kullanan SAT yine Brezilya’ya da avantajlı geldi. Bu sezon yüksek sürüklenmeye maruz kalan SAT, düşük yüklü arka kanat taktı. RBR ise maksimum yüklü arka kanatları ile aerodinamik verimliliğini artırdı (yere basmanın hava sürtünmesine oranı), DRS’i daha güçlü hale getirmiş oldu ve daha ilk serbest antrenman turlarında 333 km/s hıza ulaşmayı başardı. Asfalt aşındırmasının özellikle sağ arka lastikte biraz daha yüksek olması nedeniyle Pirelli buraya C2, C3, C4 bileşenlerini getirdi.



Sıralama turlarında elindeki her şeyi ortaya koyan Alpine, 339 km/s hıza çıkarak pistteki en yüksek maksimum hızı elde etti. SAT ve RBR ise 332 km/s ile dördüncü sıraya yerleşti. Verstappen burada da ikinci sektörde zaman kazansa da özellikle son sektörde kaybettiği zaman nedeniyle Lando Norris’in arkasında kaldı. Start - finiş düzlüğünde 0.057 saniye ve ikinci düzlükte 0.095 saniye kaybederken, dördüncü viraj girişinde 0.071 saniye ve çıkışında 0.008 saniye kazandı. Ayrıca sekizinci, dokuzuncu ve 10. viraj girişlerinde yine iyi bir frenleme ile sırasıyla 0.103 saniye, 0.146 saniye ve 0.115 saniye kazanırken, viraj çıkışlarında 0.127 saniye, 0.165 saniye ve 0.161 saniye kaybetti.

Sprint Shootout’ta 332 km/s maksimum hız ile ikinciliğe yerleşen Verstappen’in Monaco tarzı arka kanat kullanmasına rağmen en büyük yardımcısı, otomobilin bu sezon az sürtünmeli bir tasarıma sahip olmasıydı. Sprint yarışında ise SAT sonlardan gelerek ön sıradakilerle kapışan bir performans gösterdi. İlk turda mükemmel bir çıkış yakalayan Verstappen, daha geç ancak daha hızlı bir ivmelenme yakalayarak üst viteslere hızlı bir şekilde geçti ve Norris’e karşı daha ilk düzlükte 0.982 saniye kazandı. Verstappen’in ortalama tempo tur zamanı 1:15.14 iken, Norris’in temposu 1:15.28 ve takım arkadaşı Sergio Pérez’in 1:15.64 idi. Grid’de onlara en çok yaklaşabilen George Russell (tur başına 1.09 saniye daha yavaş), Yuki Tsunoda (1.14 saniye yavaş) ve Ricciardo (1.35 saniye yavaş) olabildi.



Pazar günkü yarışta çoğu otomobil lastiklerde ufalanma yaşasa da RBR yine iyi bir tempo ve lastik koruması yakaladı. McLaren ise aynı tempoda başladığı yumuşak hamurları daha ilk turdan itibaren RBR’den daha hızlı aşındırdı. Pérez 339 km/s maksimum hız ile Alpine’in ilk gün ulaştığı hıza çıktı. Sadece dört kez DRS kullanan Verstappen için bu hız 326 km/s idi. DRS alanına girdikten sonra Pérez’i geçmeyi başaran Fernando Alonso, arkasında kirli hava bırakmasıyla Pérez’i daha zor bir duruma soktu ve bir önceki tura göre Pérez 0.700 saniye daha kaybetti. Son düzlükte Alonso’nun arkasında kalmasıyla DRS kullanan Pérez hava koridoru yardımıyla maksimum hızını 26 km/s artırdı (DRS etkisi %7.5) ancak Alonso’yu bitiş çizgisinden sadece 0.053 saniye sonra geçebildi. İki otomobil araçlar arasında 4.28 metre farkla biten yarış tarihe geçmiş oldu.

Las Vegas GP

Bu sezon takvime yeni giren ve hem iyi hem kötü eleştiriler alan Las Vegas, sezonun en soğuk yarışıydı. 10 °C’nin altına düşmesiyle sadece sezonun değil, tarihin en soğuk savaşıydı bu yarış. Hem motorun hem de lastiklerin soğuması ve havanın yoğun olmasıyla aerodinamiğin etkilenmesi nedeniyle lastikleri ısıtmak için takımlar daha büyük kanatlar taktı ve lastik açılarını artırdı. Bilinmeyen bir piste giderken takımların ilk yaptığı şey aerodinamik açıdan başka pistlerle benzerlik bulmaktır ve lastik tutuşu için asfalt pürüzlülüğünü öğrenmektir. Las Vegas ilk bakışta uzun ve sık düzlükleriyle Bakü’yü ve Monaco’yu andırırken, takımlar hava direncini olabildiğini azalttı ve Pirelli de sezonun en yüksek yumuşak hamur lastik basıncını getirdi. (Önler minimum 27 psi - 1.9 bar ve arkalar 24.5 psi - 1.7 bar) Çünkü sıcak havalarda lastikler dönmeye başladıktan sonra bu basınç sabitlenene kadar artsa da soğuk havalarda tam tersi bir etki görülür. Uzun düzlüklerin olduğu bir pistte lastikler ilk frenleme noktasında geldiğinde 25 °C’ye kadar düştü ki bu normal bir frenleme noktasından yaklaşık 60°C daha düşük demek.



RBR yüklü bir kanatla gelmesine rağmen ilk günden 347 km/s hıza ulaştı ancak 352 km/s ile Alfa Romeo’nun arkasında kaldı. Sadece DRS alanlarında hızlı olan Pérez, DRS ile tam 26 km/s kazanıyordu. DRS olmadan grid’deki diğer otomobillerle aynı hızda giden RBR araçlarının DRS etkisi yine burada açık bir şekilde görülebiliyor. (DRS etkisi RBR için %8 ve ona en yakın McLaren için %5.6) Sıralama turlarında RBR 348 km/s hıza ulaşırken SAT onlara 347 km/s ile yetişti. Yarışta ise küçük kanat kullanan Ferrari; yüksek rakım, uzun düzlükler, DRS ve hava koridoru sayesinde 366 km/s’e ulaşmayı başardı.

Sıralama turlarında ilk virajda 0.245 saniye kaybeden Verstappen ikinci sektörde hızlanarak Leclerc ile arasındaki zaman kaybını dokuzuncu virajda kapattı ancak yine de viraj girişlerinde erken frenleme yaparak büyük bir zaman kaybı yaşadı. Uzun düzlüklerde 0.055 saniye ve 0.0.96 saniye kaybeden ve son viraj girişinde 0.235 saniye yavaş kalan Verstappen, çıkışında 0.151 saniye kazansa da pole pozisyonunu küçük bir farkla alamadı.



Heyecanla beklenen büyük şovlardan sonra yarışta iki RBR otomobili grid’in en yüksek temposuna sahipti. Verstappen’in ortalama tur zamanı 1:37.68 olurken, Pérez takım arkadaşından sadece 0.17 saniye yavaştı. Leclerc 40 tur boyunca iki rakibine meydan okusa da Verstappen sert hamurda bile Leclerc’in orta hamur temposundan çok daha hızlıydı. DRS ile 16 km/s kazanan Verstappen’den sonra 22 km/s kazanan Pérez’in de Leclerc’i geçmesi kaçınılmazdı. İki düzlüğün olduğu son sektöre Ricciardo, Hamilton’dan sonra en hızlı sürücü oldu. İlk iki sektörde ise Verstappen ve Pérez belirgin bir farkla grid’in en hızlısıydı.

Abu Dabi GP

Sezonun son ve en sevilen pistlerinden biri olan Abu Dabi, şampiyonada ilk üç sıranın çoktan belli olduğu ancak grid’in diğer kalanında savaşın hala sürdüğü bir yarıştı. Birçok düşük ve orta hızlı virajın olduğu pistte frenleme ve viraj çıkışında otomobilin tutuşu önemli bir yer taşıyor. RBR yüksek yüklü arka kanatla gelirken SAT için tam tersi bir kanat yapısı mevcuttu. SAT, Franz Tost’un kariyerindeki son yarışına hayli hazırlıklı gelmişti ve düşük yüklü arka kanat ile özellikle şikanda (altıncı ve yedinci viraj) harikalar yaratarak dördüncü viraj çıkışı, 10. ve 11.virajlar dahil olmak üzere bu bölgelerde ilk günün en hızlısıydı. İkinci serbest antrenman seansında Tsunoda ikinci sektörde grid’in ortalamasından daha hızlıyken, son sektörde Ricciardo düşük hızlı virajlarda tecrübesini konuşturdu. Pérez ikinci sektörde takım arkadaşından 0.16 saniye hızlıyken, son sektörde bir hayli yavaş kaldı. (0.44 saniye)



Bu performans sıralama turlarında da devam etti ve Tsunoda sıralamayı altıncı tamamladı. Pist üzerinde Verstappen’in dominasyonu sürerken rakipleri sadece birkaç virajda ondan daha hızlıydı. 329 km/s maksimum hız ile pole alan Verstappen, en çok viraj çıkışlarında zaman kaybediyordu. İlk viraj girişinde Leclerc’e karşı 0.140 saniye ve Piastri’ye karşı 0.057 saniye kazanan Verstappen, sonraki viraja kadar 0.240 saniye ve 0.100 saniye kaybetti. Beşinci viraj girişinde yine Leclerc’e ve Piastri’ye karşı 0.148 saniye kaybederken, sonraki virajda 0.146 saniye ve 0.295 saniye kaybetti. Son küçük düzlükte ise her sürücüden yaklaşık 0.110 saniye daha hızlıydı.

Sezonun son pazar gününde durum değişmedi ve Verstappen ile Pérez 1:29.36 ortalama tempo ile yarışı bitirdi. Güncellemelerin durmasıyla grid’in temposu RBR’ye yaklaşırken, Ricciardo son sektörde Verstappen ve Pérez’den sonra en hızlı olup tur başına sadece 0.79 saniye yavaş kalarak puanları topladı, Tsunoda da 0.26 saniye daha yavaş temposuyla yarışı 13. sırada bitirdi.



* DRS etkisi benzer şartlar altında hesaplanmıştır. (Lastik hamuru, trafiksiz temiz hava, hava ve asfalt sıcaklığı gibi) / ? Veriler net bilgi vermemektedir.

redbull.com