Günümüzde siyasi çalkantıların görece az olması tam olarak barış anlamına gelmiyor. Formula 1'in güç dengesi bu yılın en büyük siyasi mücadelelerinde sık sık söz konusu olduğundan, birçok cephedeki meseleler yakında su yüzüne çıkabilir. Matt Kew, 2023'ün öne çıkan politik oyunlarını sizler için inceledi...

Padok siyaseti bu yıl büyük ölçüde pistteki gelişmeleri taklit etti: dramanın dozu düşürüldü. Formula 1 hâlâ yoğun tartışmalara yol açan bir şampiyonluk kararının etkisinde değildi, hiçbir takım bütçe sınırını ihlal etmekten suçlu bulunmadı, yunuslar 'porpoising' hareketinin sahipliğini geri alabildi ve Oscar Piastri kendini bir velayet savaşının ortasında bulmadı. Ancak F1 ve FIA kesinlikle mutlu aileleri oynamıyordu. Bu mantık evliliği, aynı şekilde sevgisiz kaldı.

Pek çokları için, 2021 Abu Dabi Grand Prix finalinden bu yana serinin etrafında dolaşan yorucu vitriol göz önüne alındığında, her şeyin kaynamaması hoş bir değişiklikti. Diğerleri içinse, 2023'ün Max Verstappen'in tekelindeki bir sezon olmaktan neden çok uzak olduğunun altını çizdi.

Ancak belki de geçtiğimiz 12 ay, en azından henüz tam olarak ortaya çıkmamış bazı daha sulu anlaşmazlıkların temellerini attı. AlphaTauri ve Red Bull birbirlerine biraz fazla mı yakınlar? FIA neden aynı şeyin Wolff'lar için de söylenip söylenemeyeceğini araştırdı? Ve şampiyonanın üst düzey yöneticileri Michael Andretti ve General Motors'a sert bir yasal savaşa ilham vermek için nereye gitmeleri gerektiğini söyleyecek mi?

İşte 2023'ün öne çıkan politik olayları...

Başkan geri adım atmayı seçti

Şubat ayında - bölücü - FIA başkanı Mohammed Ben Sulayem'in en azından kamuoyu önünde F1'in günlük işleyişinden çekilmesiyle sezon için daha sessiz bir ton belirlendi. Seçim kampanyası sırasında manifestosunda "revize edilmiş bir yönetim çerçevesi" kurma planının ana hatlarını çizmişti, dolayısıyla 14 aylık görev süresinin ardından kontrolü FIA tek koltuklu direktörü Nikolas Tombazis'e devretmesi tamamen öngörülmemiş bir şey değildi.

Ancak bunun zamanlaması dikkatlerden kaçmadı. Tombazis'in ilgi odağı olmaktan çıkması, F1'in avukatlarının başkanın şampiyonanın 20 milyar dolarlık değerinin "şişirilmiş" olduğu yönündeki önerisi üzerine bir "durdurma ve vazgeçme" mektubu yazmasından haftalar sonra gerçekleşti. Bu, serinin sahibi Liberty Media'nın yetki alanına giren ticari konulara müdahale olarak kabul edildi. Ben Sulayem ayrıca 2023 takvimini açıklamakta F1'den önce davranarak hayal kırıklığına neden olmuş ve "siyasi, dini veya kişisel" ifadeleri yasaklayan güncellenmiş bir Uluslararası Spor Kurallarını denetleyerek sürücüleri üzmüştü.

Ayrıca, 2001 yılında web sitesinde yayınlanan yorumlar yeniden gün yüzüne çıktı. Bu yorumlarda Ben Sulayem "erkeklerden daha zeki olduklarını düşünen kadınlardan hoşlanmadığını, çünkü gerçekte öyle olmadıklarını" söylüyordu.

Ben Sulayem oldukça görünür olmaya devam etti ve ipleri gevşetiyor gibi görünmesine rağmen ipleri elinde tutmaya devam etti. Başkanın, "rol model statüsü" ile öne çıkan Lewis Hamilton'ın Katar GP'sinde yarış esnasında karşıdan karşıya geçtiği için yeniden soruşturulmasında büyük etkisi olduğu söyleniyor. Daha geçen haftalarda Toto ve Susie Wolff hakkında sansasyonel bir soruşturma başlatılmasında da aynı şekilde. Ve Ben Sulayem, F1 gridinin 11 takıma çıkmasının yararları söz konusu olduğunda sesini yükseltmeye devam edecek gibi duruyor.



Andretti için otelde yer var mı?

Yılın en yüksek profilli siyasi konusu 11. F1 takımıyla ilgili flörttü. Şampiyonanın patronları 10 takımla yetindikleri için, Ben Sulayem FIA'nın başvuruları kabul etmeye hazır olduğunu söylediğinde gafil avlandılar. Gridi genişletme isteğinin resmi nedeni, hiçbir zaman düzgün bir şekilde iletilmedi. Ancak inandırıcı olmayan ilhamın, birkaç potansiyel katılımcının gerçekten de söyledikleri kadar katılmakla ilgilendiğini görmek istemesinden kaynaklandığı düşünülüyor.

Üç kez W Serisi şampiyonu Jamie Chadwick'e bir yarış koltuğu ayıracak olan Rodin Cars, FIA F2 takımı Hitech GP ve yeni Asya girişimi LKYSUNZ'un teklifleri reddedildi. Sadece bir ilgili tarafın devam etmesine izin verildi. O da rekabetçi olmak ve uzun süre en üst ligde mücadele etmek için gerekli teknik ve mali kaynaklara sahip olduğunu kanıtlayan Andretti Global'di.

Andretti'nin evrakları daha sonra F1 CEO'su Stefano Domenicali'nin masasına geldi. Mevcut takımların bu konuda doğrudan bir söz hakkı olmasa da İtalyan CEO, ticari pastadaki paylarını bölmek istemediklerini çok iyi biliyor. Takımlar ayrıca, yeni bir katılımın yaratabileceği istikrarsızlaştırıcı etkiden korkuyorlar ve 2014-16 hibrid dönemi durgunluğu sırasında F1'in yanında durdukları için biraz takdir görmek istiyorlar.

Takım patronları tarafından kamuoyu önünde dile getirilen itirazlar zayıf kaldı. Bir süre için önerilen, herhangi bir yeni eklemenin "değer" getirmesi gerektiğiydi. Ardından Kasım ayında, Amerikan otomotiv devi General Motors'un sadece Andretti şasisi için ayrılacak Cadillac markalı bir motor üretmek için FIA'ya kayıt yaptırdığı ortaya çıktı. Bu durum, iş amaçlı bir aktarma organı programının "değerini" kabul etmeyen takımların karşı argümanlarını gözden geçirmelerine neden oldu ve Andretti-Cadillac'ın iyi bir şey olup olmadığını bilmek için yeterli veriye sahip olmadıklarını ortaya koydu.


Şimdiden, uzun süren yeni takım tartışması FIA ve F1 arasındaki iletişim eksikliğinin altını çizdi ve padoğun yeni yüzler için misafirperver görünmemesine neden oldu. Kamuoyundaki algı, Andretti'nin yeni bir takımdan makul olarak istenebilecek her şeyi getirdiği ve bu nedenle takıma girmesine izin verilmesi gerektiği yönünde. Aksi takdirde, takımdan ve General Motors'dan F1'i kapalı bir Avrupa dükkânı olarak damgalayacak lanetleyici bir yanıt bekleyebilirsiniz. Bu senaryoda, Andretti'nin zaman, para ve en kötüsü itibar kaybı göz önüne alındığında, yasal bir savaş başlayacaktır çünkü yatırımcılar belirtilen her kriteri karşıladıkları halde neden hâlâ geri çevrildiklerini tam olarak bilmek isteyeceklerdir.

Massa'nın taht üzerindeki yasal iddiası

F1'in hukuk departmanı da Felipe Massa yüzünden meşgul oldu. Bernie Ecclestone ile ilkbaharda yaptığı röportajın ardından 2008 ikincisi Massa, yetkililerin Nelson Piquet Jr'ın o sezonki Singapur GP'sinde kasıtlı olarak kaza yaptığını zamanında bildiklerini ancak şampiyonanın itibarını korumak için harekete geçmemeyi tercih ettiklerini söyledi. Bu nedenle, 15 yıl sonra bile olsa Massa, yarış sonucunun silinmesini ve böylece kendisinin Hamilton'ı geçerek tacı almasını istiyor. Massa'nın temsilcisi, Brezilyalı pilotun şampiyonluk kupasının yanı sıra "on milyonlarca avroyu" da kaçırdığına inanıyor.

Yasal mücadelesini açıklayan eski Ferrari pilotu, "O yarışta yaşananlar konusunda her zaman çok agresif oldum ve bunun spor olmadığını söyledim. Özellikle 15 yıl sonra, insanların 2008'de bildiklerini ve hiçbir şey yapmadıklarını duyuyoruz. İşte o zaman adalet için mücadele etme fikrimi değiştiren şey bu oldu." dedi.

Massa'nın hakkı olduğuna inandığı şeyi alması pek olası değil. Sezon sonrası FIA Ödül Töreni tamamlandığında, o yılın sonucu kesinleşmiş oluyor. Yönetim organının yargı sistemi de bağımsız Uluslararası Temyiz Mahkemesi'nden daha yüksek bir merci olmadığını açıkça ortaya koyuyor. Hiçbir alternatifin FIA üzerinde yargı yetkisi yoktur.



Yine de Massa'nın hukuk ekibi ısrarını sürdürdü ve FIA ile FOM'a bir mektup göndererek iç soruşturmalarının ne zaman tamamlanması gerektiğine dair bir son tarih belirledi. Ancak çok sayıda personel tatilde olduğu için zamanında düzgün bir yanıt derlenemediğinden, bu yaz tatiline kadar ertelendi.

Mercedes motor sporları patronu Toto Wolff, davanın bir şekilde başarılı olması halinde "kargaşa" yaşanabileceği konusunda uyarıyor. Yine de Avusturyalı takım patronu, takımının 2021 Abu Dabi GP'sini yeniden ele almasına olanak sağlaması ihtimaline karşı "kenardan merakla" izliyor; zira FIA, güvenlik aracı süresini ve sürücülerin kendilerini bırakma prosedürünü yanlış ele aldığını açıkça kabul etti. Yani Massa'nın davası sonucu pandoranın kutusu açılabilir.

F1, güçlü çiftin etrafında toplandı

Wolff ailesinin dikkati kış boyunca farklı bir soruşturmayla dağıldı. Aralık ayı başındaki dikkat çekici bir gelişmeyle - ve görünüşe göre takım patronlarından gelen şikayetler üzerine - FIA Uyum Departmanı, Toto ve F1 Akademisi genel müdürü olan Susie Wolff arasındaki olası bir çıkar çatışmasını incelemeye başladı.

Bu durum, Toto'nun takım patronları arasında yapılan bir toplantıda, Susie'nin teorik olarak daha fazla erişime sahip olabileceği FOM'dan gelebilecek materyallere dayanarak bir yorum yapmasıyla ortaya çıktı. Bu durum Ben Sulayem'e iletilmiş, o da çalışanlarından biraz araştırma yapmalarını istemiş.

Açıkça görüldüğü üzere, bu durum ve yönetim organının Andretti'ye verdiği destek, F1 ile FIA arasındaki ilişkiye daha fazla zarar veriyor. Şampiyonadan gelen güçlü yanıta bakın: "FIA tarafından kamuoyuna yapılan ve bizimle önceden paylaşılmayan açıklamayı not ediyoruz. İddiaların yanlış olduğuna dair inancımız tamdır ve herhangi bir potansiyel çıkar çatışması durumunda bilgi ve sorumlulukların birbirinden ayrılmasını sağlayan sağlam süreç ve prosedürlere sahibiz. Ekibimizin hiçbir üyesinin bir takım patronuna yetkisiz bir açıklama yapmadığından eminiz ve hiç kimseyi aslı astarı olmayan tedbirsiz ve ciddi iddialarda bulunmamaları konusunda uyarıyoruz."

Mercedes'in cevabı da benzer şekilde sertti: "Ekibimiz FIA Uyum Departmanından bu konuyla ilgili herhangi bir bildirim almamıştır ve soruşturmayı bir medya açıklaması yoluyla öğrenmek son derece şaşırtıcı olmuştur. Açıklamadaki iddiaları ve medyada yer alan, takım patronumuzun dürüstlüğüne ve uyumluluğuna haksız bir şekilde gölge düşüren haberleri tamamen reddediyoruz."

Ancak tartışmasız en zarar verici paylaşım Susie Wolff tarafından sosyal medyada yapıldı. Wolff şunları yazdı: "Kamuoyunda ortaya atılan iddialar karşısında derin bir hakarete uğradım ama ne yazık ki şaşırmadım. Dürüstlüğümün bu şekilde sorgulanması cesaret kırıcı, özellikle de bu sorgulama tehditkar ve kadın düşmanı davranışlara dayanıyor ve yeteneklerimden ziyade medeni durumuma odaklanıyor gibi görünüyorsa."



Bir gün sonra, özellikle Susie Wolff'un arkasında neredeyse eşi benzeri görülmemiş bir birlik gösterisiyle, diğer dokuz takım neredeyse aynı açıklamaları yayınladı: "Bir F1 takım patronu ile FOM personelinin bir üyesi arasında gizli nitelikte bilgi aktarıldığı iddiasıyla ilgili olarak FIA'ya herhangi bir şikayette bulunmadığımızı teyit edebiliriz. F1 Academy'yi ve genel müdürünü, gelecek sezondan itibaren bizim renklerimizde bir yarışçıya sponsor olma taahhüdümüzle desteklemekten memnuniyet ve gurur duyuyoruz."

Takım patronları şikayette bulunduklarına dair tüm bilgileri inkar ettiklerinden, Wolff'ları mercek altına almaya iten şeyin tam olarak ne olduğunu açıklaması için FIA üzerinde büyük bir baskı oluştu. Bu şeffaflık gelmedi ama 24 saat sonra yönetim organı, FOM'un koruyucu önlemlerinin yeterince sağlam olduğu konusunda tatmin olduğunu ve soruşturmanın düşürüldüğünü söyledi.

Red Bull size kanatlandırır - peki ya zemin ve süspansiyon?

Motor sporlarına olan sevgisi açıkça görülen şirketin kurucu ortağı Dietrich Mateschitz'in 2022'nin sonlarında ölümünün ardından Red Bull F1 takımları yeni CEO Oliver Mintzlaff'ın liderliği altına girdi. Mintzlaff'ın ticari zekası; AlphaTauri'nin neden sıralamanın dibine battığını ve en üst ligde yarışmanın moda markasının satışlarını arttırmak için neden çok az şey yaptığını bilmek istiyordu.


AlphaTauri takım patronu Franz Tost, zemin etkisi kurallarına uyumsuzluktan sorumlu olduğunu düşündüğü aerodinamik departmanına değişiklikleri kabul ettirdi. Ancak bu işini kurtarmaya yetmedi. Faenza'da 18 yıl görev yaptıktan sonra, eski Ferrari sportif direktörü Laurent Mekies'in yerini almadan önceki son yarışı 2023 Abu Dhabi GP'si oldu.

Tost kalan hafta sonlarını sayarken, Helmut Marko da hedef tahtasındaydı. FIA, Red Bull motor sporları danışmanına, Sergio Perez'in formundaki uzun süreli düşüşün etnik kökeninden kaynaklandığını öne sürdüğü için yazılı bir uyarı verdi. Marko, "O bir Güney Amerikalı ve Max [Verstappen] ya da Sebastian [Vettel] gibi kafasının içinde tamamen odaklanmış değil." demişti.

Autosport, yaşananların ardından Red Bull'un yeni motor teknik ortağı Ford'un öfkeli olduğunu ve enerji içeceği satışlarının ilgili bölgelerde büyük bir darbe aldığını öğrendi.

Kurumsal yeniden yapılanmanın ortasında, Marko'nun kenara atıldığı söylentileri yayıldı. Ancak pit şeridinin geri kalanı daha çok Red Bull ve AlphaTauri arasındaki dinamikle ilgiliydi; AlphaTauri, sezonun son bölümündeki agresif güncellemelerin tadını çıkararak puan sıralamasında sondan sekizinci sıraya yükseldi. McLaren takım patronu Andrea Stella geri dönüşü değerlendirirken iltifattan çok iğneleyici bir tavır sergiledi: "AlphaTauri mühendislerine düşük hızda en iyi aracı yaptıkları için çok aferin demek istiyorum. Oldukça etkileyici!"

Bu durum 2024'te devam edecek bir hikayeye işaret ediyor ve padok Red Bull ile AlphaTauri arasındaki bağların özellikle sıkı olmasından endişe duyuyor. Endişe, genç takımın ne kadar uzağa tırmanabileceğinin ötesine uzanıyor. Basitçe söylemek gerekirse, ana takımın rüzgar tünelini kullanan AlphaTauri operasyonunun Bicester'da birleşmesiyle, teorik olarak ne kadar bilgi ve kaç personel paylaşılabilir? AT04'te kullanılan bazı yeni ve parlak parçalar gelecek sezon için RB20'ye takılabilir mi? Sevgi paylaşımı, Red Bull'a takımlar şampiyonluğunu kazanması için dayatılan aerodinamik test kısıtlamalarının bazılarını hafifletmeye yardımcı olabilir.



Takım patronu Christian Horner kararlı: Red Bull "tamamen kurallar dahilinde" ve bu, 2020'deki Racing Point gibi bir "pembe Mercedes" tekrarı değil. FIA eşleşmeyi araştırdı ve faullü oyun olduğunu gösteren hiçbir kanıt bulamadı. Tombazis şöyle dedi: "AlphaTauri'de bizi ilgilendiren bir şey görmedik." Ayrıca, zemin etkisi bütünsel bir yaklaşım gerektiriyor. Red Bull'un zemini, sezon başında onaylanmış edilmiş bir AlphaTauri şasisi ile pek iyi etkileşim sağlayamaz.

Kaynaklar, Abu Dabi'deki son F1 Komisyonu toplantısında, takımların gelecekteki kural setleri altında işbirliği yapabilecekleri yolları iyileştirmeyi düşünmek için bir öneride bulunduklarını öne sürüyor. Bu öneri iki takımın direnciyle karşılaştı ve bu takımlar yakın bir çalışma ilişkisine sahip olan Ferrari ve Haas değildi... Bu nedenle Red Bull'un rakipleri, yeni yılın başlarında Noel neşesi bittiğinde konuyu yeniden ele almak isteyebilir.

Alpine kuraklığı Famin ile sonuçlandı

Alpine sezon öncesi hedeflerini çok net ve tamamen ulaşılabilir olarak belirledi. 2022'de dördüncülüğü elde eden takım bu başarıyı tekrarlayacak ve Red Bull, Mercedes ve Ferrari ile arasındaki farkı kapatacaktı.

Ancak Miami'deki beşinci yarışa gelindiğinde, Enstone takımı altıncı sıradaydı ve orta sıralardaki rakipleri Aston Martin ve McLaren'in geçişini izlemişti. Bu arada Viry motor fabrikası, kırılgan bir su pompasını değiştirdikten sonra nihayet güvenilir hale gelen güç ünitesinin neden diğerlerininkinden 30 bg daha düşük olduğunu cevaplamak zorundaydı.

Hem küçük yol otomobili programını hem de F1 endişelerini kapsayan Alpine CEO'su Laurent Rossi, dünyaya bunun yeterince iyi olmadığını söylemek istedi. Fransız yayın kuruluşu Canal+ ile bir röportaj düzenleyerek çalışanlarını "amatörce" ve doğru zihniyetten yoksun olarak damgaladı. Şaşırtıcı bir şekilde, bu pek de hoş karşılanmadı.

Baş teknik sorumlu Pat Fry buna sinirlendi ve Williams'a imza attı. İki ay sonra Rossi'ye görev verildi ve yeni bir CV yazmak üzere sıradan "özel projelere" odaklanması söylendi. Eskiden takım danışmanı olan dört kez F1 şampiyonu Alain Prost, Rossi'yi "beceriksizliğini kibri ve çalışanlarına karşı insanlıktan yoksunluğuyla aşabileceğini düşünen beceriksiz bir yöneticiye" benzetti.

Eski FIA operasyon direktörü Bruno Famin, motor programının başındaki görevine ek olarak grand prix takımıyla da ilgilenmekle görevlendirildi. Renault Grubu patronu Luca de Meo daha sonra 2022 sezonu öncesinde işe aldığı takım patronu Otmar Szafnauer'i ve uzun süredir Enstone'da görev yapan sportif direktör Alan Permane'yi arayarak iki kat hızlı bir şekilde başarı talep etti.



Deneyimli ikili, bir F1 takımının talihini değiştirmenin bundan daha uzun süreceğini söyleyince her ikisine de kapı gösterildi. Szafnauer şöyle açıkladı: "Bunu mümkün olandan daha hızlı yapmak istediler ve ben de gerçekçi olmayan bir zaman çizelgesini kabul edemezdim. Bunu yaparsanız, herkesin hayal kırıklığına uğraması an meselesidir, bu yüzden çok gerçekçi ve olası bir plan ortaya koydum ve sanırım onlar bu planı başka biriyle kestirmeden yapmak istediler."

Döner kapı sonunda dönmeyi bıraktığında, Famin de kendisini geçici takım patronu olarak sayabilirdi. Autosport'un hesabına göre, Alpine (eski adıyla Renault) son beş yılda 13 üst düzey ismi görevden aldı. Sezon, takımın hâlâ sıralamada altıncı olması ve kimseye meydan okumamasıyla sona erdi. Williams'ın 92 puan önündeydi ama beşinci sıradaki Aston'un 160 puan gerisindeydi.

Takımlar 'Frankenstein' korku hikayesinden korkuyor

Audi ve Porsche, 2026 motor yönetmelikleri hazırlanırken müzakere masasındaydı. F1'in Drive to Survive popülerlik patlamasının tadını çıkarırken, onlar da dahil olmak istediler. Ancak emisyon skandalı, ana şirketleri Volkswagen Grubu için hâlâ büyük bir sorun teşkil ettiğinden, yeni kuralların daha fazla sürdürülebilirlik ve yol otomobillerine uygunluğu teşvik etmesi gerekiyordu.

Bu nedenle FIA, hibrit ünitenin elektrikli kısmına çok daha büyük bir güvenin ana hatlarını çizdi. Teorik olarak, bataryalar ve içten yanmalı motor arasındaki 50:50 güç paylaşımı hâlâ değişebilir. Ancak bu, dyno testleri devam eden üreticilerin öfkesine neden olacaktır.


Takımların ilk analizleri, araçların Motor Jeneratör Ünitesi-Kinetik'ten (MGU-K) yeterli enerjiyi yeniden üretemeyeceği korkusuna yol açtı. Bu durumun düzlüklerde ani hız kayıplarına yol açabileceği ve elektrikle üretilen 470 beygirlik gücün kaybolması halinde sürücülerin vites küçültmek zorunda kalabileceği düşünülüyor. Bir takım patronu (Christian Horner) şöyle dedi: "Kuralların başlangıçta amaçladığı gibi olmayan bazı Frankenstein arabaları yaratmadığımızdan emin olmalıyız."

F1 şefleri karşılık verdi. Bu endişelerin, muhtemelen 2026 motorlarının mevcut yüksek sürtünmeli makinelerin ortasına takıldığında nasıl başa çıkacağını simüle etmeye dayanan eski verileri kullanan ekiplerden kaynaklandığını düşündüler. Yeni nesilde hem ön hem de arka kanatlar, otomobillerin havayı yarma şeklini iyileştirmek için aktif hale gelecek. Yeni model ayrıca 10 santimetre daha dar olacak ve 50 kg'lık bir diyet hedeflendiği için dingil mesafesinden 20 cm kesilecek.

Bu tasarrufun büyük bir kısmı jant ve lastiklerden gelecek ve Pirelli mevcut 18'lere kıyasla 16 inçlik bir tasarım öngörüyor. Bu, araçların çok tembel ve çok büyük olduğu, yani bordürlerden kaçınılması gerektiği yönündeki şikayetlerin giderilmesine yardımcı olacak. Bu arada Pirelli, sürücülerin lastiklerini soğutmak için temiz hava bulmak üzere geri çekilmelerini önlemek amacıyla termal bozulmaya daha az eğilimli bir lastik üretme baskısı altında.



tr.motorsport.com